ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΘΥΜΑΤΩΝ ΒΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΘΗΒΑΙΩΝ: Έκθεση του 2024 της ΕΕ για το κράτος δικαίου

Το κράτος δικαίου είναι ζωτικής σημασίας για κάθε πολίτη και επιχείρηση στην ΕΕ, καθώς αποτελεί προϋπόθεση για τον σεβασμό άλλων αξιών. Εγγυάται τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων σύμφωνα με ένα σύνολο βασικών δημοκρατικών αξιών, διασφαλίζει την εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ και στηρίζει ένα φιλικό προς τις επενδύσεις επιχειρηματικό περιβάλλον. Αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ίδιας της ταυτότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ετήσια έκθεση για το κράτος δικαίου είναι το αποτέλεσμα στενού διαλόγου με τις εθνικές αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη και καλύπτει όλα τα κράτη μέλη και τέσσερις χώρες της διεύρυνσης στη βάση μιας κοινής, αντικειμενικής και διαφανούς μεθοδολογίας, εξετάζοντας παράλληλα την ίδια δέσμη θεμάτων σε κάθε χώρα. Η ποιοτική αξιολόγηση που διενήργησε η Επιτροπή επικεντρώνεται στις σημαντικές εξελίξεις μετά την έκδοση της τέταρτης ετήσιας έκθεσης για το κράτος δικαίου που δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2023 και κάλυψε κατ' αναλογία τις εξελίξεις.

Η έκθεση βρίσκεται στο επίκεντρο του ετήσιου κύκλου για το κράτος δικαίου. Ο ετήσιος αυτός κύκλος είναι προληπτικός: αποσκοπεί στην προώθηση του κράτους δικαίου και την αποτροπή της εμφάνισης ή της όξυνσης προβλημάτων. Διακρίνεται από τα άλλα στοιχεία της εργαλειοθήκης της ΕΕ για το κράτος δικαίου και συμπληρώνει —αλλά δεν υποκαθιστά— τους βασιζόμενους στις Συνθήκες μηχανισμούς, επιτρέποντας στην ΕΕ να αντιμετωπίσει σοβαρότερα ζητήματα που σχετίζονται με το κράτος δικαίου στα κράτη μέλη. Τα εργαλεία αυτά περιλαμβάνουν τις διαδικασίες επί παραβάσει και τη διαδικασία για την προστασία των θεμελιωδών αξιών της Ένωσης σύμφωνα με το άρθρο 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η πέμπτη έκδοση της έκθεσης απευθύνει συγκεκριμένες συστάσεις σε όλα τα κράτη μέλη, πρακτική που θεσπίστηκε το 2022. Η ανάλυση περιλαμβάνει επίσης ποιοτική αξιολόγηση της προόδου που σημείωσαν τα κράτη μέλη όσον αφορά την εφαρμογή των συστάσεων του 2023, λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό πλαίσιο στα κράτη μέλη. Ανάλογα με την πρόοδο που έχει σημειωθεί στα διάφορα επιμέρους μέρη κάθε σύστασης, η Επιτροπή ολοκλήρωσε την αξιολόγησή της σε κάθε περίπτωση χρησιμοποιώντας τις ακόλουθες κατηγορίες για την παρακολούθηση των εξελίξεων: μηδενική πρόοδος, κάποια πρόοδος, σημαντική πρόοδος και πλήρης εφαρμογή.

Οι φετινές συστάσεις καταρτίστηκαν με βάση την αξιολόγηση στα κεφάλαια ανά χώρα και τον διάλογο με τα κράτη μέλη, καθώς και με πλήρη σεβασμό της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Κατά την έκδοση των συστάσεων, η Επιτροπή έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στη διατήρηση της εστίασής τους και της σύνδεσής τους με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, καθώς και στον πλήρη σεβασμό των εθνικών νομικών συστημάτων. Επιπλέον, διασφαλίζονται η συνεκτικότητα και οι συνέργειες με άλλες διαδικασίες, όπως το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ο μηχανισμός δημοσιονομικής αιρεσιμότητας και ο μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Οι μελλοντικές εκδόσεις της έκθεσης για το κράτος δικαίου θα εξακολουθήσουν να εξετάζουν τη συνέχεια που δίνεται στις φετινές συστάσεις. Οι συστάσεις θα πρέπει να διαβάζονται σε συνδυασμό με τις αξιολογήσεις στα κεφάλαια ανά χώρα που εξετάζουν συγκεκριμένα ανησυχητικά ζητήματα και έχουν ως στόχο να καθοδηγήσουν τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση των ζητημάτων αυτών.

Από το 2020 αρκετές νέες πρωτοβουλίες της ΕΕ έχουν αναβαθμίσει τα κοινά πρότυπα σε τομείς που έχουν άμεση σχέση με το κράτος δικαίου, με βάση τα αποτελέσματα της παρακολούθησης στο πλαίσιο της εν λόγω έκθεσης. Στις πρωτοβουλίες αυτές περιλαμβάνεται η ευρωπαϊκή πράξη για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και η δέσμη μέτρων κατά της διαφθοράς, όπως και προτάσεις για νέα νομοθεσία με αντικείμενο την καταπολέμηση της διαφθοράς στην ΕΕ και την ενίσχυση του ενωσιακού καθεστώτος επιβολής κυρώσεων για τη διαφθορά στην εξωτερική διάσταση της ΕΕ.

Σε συνέχεια της εξαγγελίας στο πλαίσιο της ομιλίας για την κατάσταση της Ένωσης το 2023, η συμπερίληψη, μαζί με τα κράτη μέλη, ορισμένων χωρών της διεύρυνσης στην έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου θα στηρίξει τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες των χωρών αυτών για την επίτευξη μη αναστρέψιμης προόδου όσον αφορά τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου πριν από την προσχώρηση, καθώς και για τη διασφάλιση της διατήρησης υψηλών προτύπων μετά την προσχώρηση. Η Αλβανία, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία και η Σερβία συμμετέχουν πλέον στην έκθεση για το κράτος δικαίου, γεγονός που αντικατοπτρίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην αντίστοιχη διαδικασία προσχώρησής τους με εστίαση της προσοχής στην προώθηση του κράτους δικαίου. Η προσέγγιση αυτή θα επεκταθεί και σε άλλες χώρες της διεύρυνσης στο μέλλον, ανάλογα με την πρόοδό τους.

Περισσότερες πληροφορίες

Έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου

Έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου — Η κατάσταση του κράτους δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου — Συστάσεις

Έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου — Κεφάλαια ανά χώρα

Έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου — Περιλήψεις κεφαλαίων ανά χώρα και Συστάσεις

Έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου — Μεθοδολογία

Ετήσιος κύκλος για το κράτος δικαίου — Ενημερωτικό δελτίο

Η εργαλειοθήκη της ΕΕ για το κράτος δικαίου — Ενημερωτικό δελτίο

Έκθεση του 2024 για το κράτος δικαίου — Ερωτήσεις και απαντήσεις

Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 553 για το κράτος δικαίου.

Ευρωβαρόμετρο 584 για τη στάση των πολιτών απέναντι στη διαφθορά στην ΕΕ