Ο ισχύων Ποινικός Κώδικας δεν μπορεί να καλύψει αυτή τη στιγμή την κοινωνική και έμφυλη διάσταση του φαινομένου
Μετά και την τελευταία γυναικοκτονία στη Φολέγανδρο αλλά και όλες τις γυναικοκτονίες που είδαν το φως της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, το Κέντρο "Διοτίμα" αλλά και όλες οι φεμινιστικές και γυναικείες οργανώσεις θεωρούν επιτακτικό να αναγνωριστεί (και) νομικά το φαινόμενο. Οι περιστάσεις υπό τις οποίες λαμβάνουν χώρα δολοφονίες γυναικών και θηλυκοτήτων και ο τρόπος γενικότερα εκδήλωσης αυτών των εγκλημάτων είναι διαφορετικός από ό,τι σε μια «κοινή» ανθρωποκτονία. Ο ισχύων Ποινικός Κώδικας δεν μπορεί να καλύψει αυτή τη στιγμή την κοινωνική και έμφυλη διάσταση του φαινομένου, τις διακρίσεις, την ανισότητα και την ανισορροπία δύναμης, τα δομικά στοιχεία μιας γυναικοκτονίας, αντιμετωπίζοντας αυτό το έγκλημα ως “gender neutral”.
Σύμφωνα με το ισχύον αρ. 299 ΠΚ, η ανθρωποκτονία από πρόθεση τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη ή με πρόσκαιρη κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών. Στην πράξη, πολλές φορές η ποινή αυτή μειώνεται, καθώς αναγνωρίζονται από το δικαστήριο ελαφρυντικές περιστάσεις, επομένως ο δράστης μπορεί να τιμωρηθεί με ποινή ακόμα μικρότερη και από την ελάχιστη προβλεπόμενη και έτσι να μην τιμωρηθεί προσηκόντως το αδίκημα. Την επιβολή αυστηρότερων ποινών σε περιπτώσεις γυναικοκτονιών, με σκοπό την ικανοποίηση αυτής της κοινωνικής ανάγκης, θα μπορούσαμε να την πετύχουμε με διάφορους τρόπους: είτε με την εισαγωγή απευθείας στο ισχύον άρθρο 299 ΠΚ επιβαρυντικής περίστασης είτε, κατά την επιμέτρηση της ποινής σύμφωνα με το αρ. 79 ΠΚ, να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη ο παράγοντας του φύλου του θύματος, η σχέση του με τον δράστη και οι περιστάσεις υπό τις οποίες τελέστηκε το έγκλημα είτε ακόμη στο αρ. 82Α ΠΚ (έγκλημα με ρατσιστικό κίνητρο) να εισαχθεί και η διάσταση του φύλου ως λόγος επιλογής του συγκεκριμένου θύματος.
Μια γυναικοκτονία είναι το αποκορύφωμα της προϋπάρχουσας έμφυλης βίας, την οποία το θύμα έχει βιώσει κατ’ επανάληψη και συστηματικά, κατά κανόνα από έναν άνθρωπο που θα έπρεπε, καταρχήν, να εμπιστεύεται. Όχι σπάνια, μια γυναικοκτονία μπορεί να προκύπτει και ως ακραία εκδήλωση άσκησης κοινωνικού ελέγχου και έμφυλης βίας από έναν άγνωστο δράστη. Σε κάθε περίπτωση, υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων αλλά και των διεθνών υποχρεώσεών μας (ενσωμάτωση στην εσωτερική νομοθεσία της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης) απαιτείται τόσο η νομική αναγνώριση όσο και η εφαρμογή ολοκληρωμένων και ολιστικών πολιτικών πρόληψης και υποστήριξης κατά της έμφυλης βίας, από τα πρώτα ακόμα στάδια μιας βίαιης συμπεριφοράς τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια σφαίρα.
* Η Μαρία Αποστολάκη είναι δικηγόρος, συνεργαζόμενη με το Κέντρο Γυναικείων Ερευνών και Μελετών «Διοτίμα»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου