Της Σοφίας Κουνενάκη-Εφραίμογλου
Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη που κάνουμε στην Ελλάδα είναι ότι για να βρούμε λύση σε κάποιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε, προσπαθούμε κάθε φορά να… ανακαλύψουμε τον τροχό, με αποτέλεσμα είτε να μην βρίσκουμε άκρη και το πρόβλημα να γίνεται χρόνιο, είτε να εφαρμόζουμε μία λύση που δεν είναι η ενδεδειγμένη. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να ακολουθήσουμε τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές και να δοκιμάσουμε επιτυχημένα μοντέλα χωρών που τυγχάνει να είναι πιο προηγμένες από εμάς.
Ακριβώς αυτό συμβαίνει και με το μείζον ζήτημα του μισθολογικού χάσματος μεταξύ ανδρών και γυναικών, όπου τα παραδείγματα γυναικών που αμείβονται με λιγότερα χρήματα από τους άνδρες -για την ίδια θέση- είναι αμέτρητα.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά κρίσιμο θέμα το οποίο εύλογα βρέθηκε στο επίκεντρο της Παγκόσμιας Συνόδου Κορυφής Γυναικών Επιχειρηματιών που πραγματοποιήθηκε στις 4-6 Ιουλίου στη Βασιλεία της Ελβετίας. Στη Σύνοδο συμμετείχε και το Εθνικό Επιμελητηριακό Δίκτυο Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματικών (ΕΕΔΕΓΕ). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι παρουσιάσεις νομοθετικών πρωτοβουλιών κρατών και οργανισμών για την ισότητα των αμοιβών. Το συμπέρασμα είναι ότι η μισθολογική ισότητα μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους. Με την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών που βοηθούν τις γυναίκες να καταπολεμήσουν τις διακρίσεις, μέσω αλλαγών στο εργασιακό περιβάλλον και μέσω αλλαγής κουλτούρας.
Ας πάρουμε το παράδειγμα της Ισλανδίας, της πρώτης στη λίστα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ για την ισότητα μεταξύ των δύο φύλων και μάλιστα για εννέα διαδοχικά χρόνια. Η Ισλανδία έχει θέσει στόχο να εξαλείψει τη μισθολογική ανισότητα έως το 2022 και προς αυτή την κατεύθυνση ψήφισε νόμο που διασφαλίζει ίσες αμοιβές για άνδρες και γυναίκες. Η νομοθεσία προβλέπει ότι τόσο οι ιδιωτικές όσο και οι δημόσιες επιχειρήσεις που διαθέτουν πάνω από 25 εργαζόμενους είναι αναγκασμένες να αποδείξουν την ισότιμη αμοιβή του προσωπικού και να λάβουν σχετικό πιστοποιητικό, κινδυνεύοντας με κλιμακωτά πρόστιμα στην περίπτωση που δεν συμμορφωθούν.
Εδώ και χρόνια η Ισλανδία ηγείται στην πολιτική χειραφέτηση των γυναικών σε όλα τα επίπεδα και μεριμνά για την ισότητα σε όλες τις πτυχές του εργασιακού φάσματος. Με τολμηρές πολιτικές, όπως η θέσπιση της ποσόστωσης στα διοικητικά συμβούλια, η χώρα των 350.000 κατοίκων αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και πλέον κινείται ακόμη πιο δραστικά για την εξάλειψη του μισθολογικού χάσματος.
Γιατί να μην κινηθεί και η Ελλάδα στο ίδιο μονοπάτι; Ακολουθώντας το παράδειγμα της Ισλανδίας μπορούμε να θεσπίσουμε ένα μηχανισμό που θα διασφαλίζει ίσες αμοιβές για όλους, ανεξαρτήτως φύλου, εθνότητας, σεξουαλικότητας ή εθνικότητας. Στη χώρα μας θα πρέπει ιδιαίτερα τώρα που προσπαθούμε να αφήσουμε πίσω μας την κρίση να επαναπροσδιορίσουμε ολόκληρο το κοινωνικό συμβόλαιο: από την δημόσια πολιτική μέχρι τις επιχειρηματικές πρακτικές και τους ρόλους των δύο φύλων στην οικογενειακή ζωή.
Ακόμα και στη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο αυτή τη στιγμή οι γυναίκες πληρώνονται κατά μέσο όρο με το 80% των αποδοχών των ανδρών, ενώ το χάσμα στις αμοιβές είναι ακόμη μεγαλύτερο για τις έγχρωμες γυναίκες. Ένας από τους παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν για να γεφυρωθεί το μισθολογικό χάσμα είναι η διαφάνεια στις αμοιβές. Στις ΗΠΑ, 19 πολιτείες διαθέτουν νόμους που απαγορεύουν στους εργοδότες να κινηθούν ενάντια σε εργαζόμενους που αποκαλύπτουν το μισθό τους. Η επιβολή της διαφάνειας μέσω της δημοσιοποίησης των διαφορών στους μισθούς, αποκαλύπτει το μέγεθος του προβλήματος. Στη Μ. Βρετανία, σχεδόν 8 στις 10 μεγάλες επιχειρήσεις παραδέχονται ότι πληρώνουν περισσότερα χρήματα τους άνδρες από τις γυναίκες, ενώ μόλις το 8% των εταιρειών επιτυγχάνει μισθολογική ισότητα.
Στη Γαλλία, ήδη από τη δεκαετία του ’80 θεσπίστηκαν οι πρώτοι κανόνες που υποχρέωναν τις επιχειρήσεις με πάνω από 50 άτομα προσωπικό να δημοσιεύουν ετήσια έκθεση στην οποία αναφέρουν όλα τα μέτρα που προωθούν την ισότητα των φύλων στην εργασία και στις αμοιβές. Από το 2011 οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να διαθέτουν ειδική στρατηγική για τη γεφύρωση του μισθολογικού χάσματος, ενώ το 2018 η γαλλική κυβέρνηση ανακοίνωσε την εφαρμογή ενός λογισμικού που καταγράφει τις ανισότητες και τους λόγους που τις τροφοδοτούν. Οι επιχειρήσεις που εμφανίζουν πρόβλημα θα πρέπει να προβαίνουν στις απαιτούμενες ενέργειες αλλιώς θα τους επιβάλλονται πρόστιμα.
Μία άλλη πτυχή του προβλήματος σχετίζεται με την μητρότητα. Έρευνες δείχνουν ότι το μισθολογικό χάσμα διογκώνεται κυρίως από τη στιγμή που η γυναίκα καλείται να αναλάβει το ρόλο της μητέρας. Μέτρα υπάρχουν όπως οι άδειες μετ’ αποδοχών και η παροχή κινήτρων για να μοιράζεται το βάρος της φροντίδας μεταξύ των γυναικών και των ανδρών, όμως δεν έχουν το απόλυτο αποτέλεσμα. Στη Σουηδία, για παράδειγμα, που είναι μία χώρα με αξιοζήλευτους νόμους για άδειες μετ’ αποδοχών, οι γυναίκες αμείβονται περίπου 12,5% λιγότερο από τους άνδρες.
Στις 13 Ιουνίου 2019 το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε Οδηγία για την ισορροπία μεταξύ ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής για τους γονείς και τους φροντιστές με στόχο την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας και τη γεφύρωση της ανισότητας μεταξύ των φύλων. Οι χώρες-μέλη έχουν περιθώριο τριών ετών να εφαρμόσουν την Οδηγία η οποία δίνει κίνητρα στους άνδρες να λάβουν άδεια πατρότητας ή να αναλάβουν ευθύνες φροντίδας.
Και κάτι ακόμη. Στην Ισλανδία οι γυναίκες συνεχίζουν να αμείβονται κατά περίπου 4,5% λιγότερο από τους άνδρες παρά το γεγονός ότι θεωρείται πρωτοπόρος χώρα και έχουν γίνει μεγάλες προσπάθειες. Η μισθολογική ισότητα πρέπει να γίνει νόμος και στη χώρα μας πριν το πρόβλημα γίνει τόσο μεγάλο που το κράτος υποχρεωθεί από κάποια ευρωπαϊκή Οδηγία να κάνει τα αυτονόητα. Η παγωμένη νησιωτική χώρα της βόρειας Ευρώπης είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που εφαρμόζει νομοθετικό πλαίσιο που καταπολεμά την ανισότητα των αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
Ας μην είναι η Ελλάδα η τελευταία, αλλά αυτή που θα δώσει στο εξής το καλό παράδειγμα όσον αφορά την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Διότι η προώθηση των κατάλληλων νομοθετικών αλλαγών για την αντιμετώπιση του μισθολογικού χάσματος δεν είναι μόνο θέμα εξάλειψης των ανισοτήτων αλλά πάνω απ' όλα θα μας οδηγήσει σε μία πιο δίκαιη κοινωνία.
* Η κα Σοφία Κουνενάκη Εφραίμογλου είναι Πρόεδρος του Εθνικού Επιμελητηριακού Δικτύου Ελληνίδων Γυναικών Επιχειρηματιών (ΕΕΔΕΓΕ), Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού και Μέλος ΔΣ του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου