... 1 στις 3 γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα αντιμετωπίσει σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό της-1 στις 5 γυναίκες θα πέσει θύμα βιασμού ή απόπειρας βιασμού-Δεν είσαι η Μόνη...Δεν είσαι Μόνη....-24ωρη Γραμμή SOS 15900- Συμβουλευτικό Κέντρο Υποστήριξης Γυναικών Θυμάτων Βίας Δήμου Θηβαίων

Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου 2018

Τι πρέπει να κάνουν οι εκπαιδευτικοί όταν ένα παιδί «σπάει τη σιωπή του» και μιλά για όσα του συμβαίνουν;


Μία αρκετά περίπλοκη υπόθεση ήρθε ξανά στο φως της δημοσιότητας μετά από απόφαση δικαστηρίου να αθωώσει 72χρονο που ασελγούσε στην 9χρονη εγγονή του.
Η αντίδραση της δασκάλας – στην οποία η μικρή στράφηκε για βοήθεια – υποστηρίζει απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν ήταν η σωστή, αφού η εκπαιδευτικός έπρεπε να τηρήσει ουδέτερη στάση και να μην στραφεί στις αρχές εξ αρχής.
«… η εκδοχή της ανήλικης είχε επηρεαστεί ή η ίδια είχε εγκλωβιστεί ως αποτέλεσμα της σπουδής της δασκάλας να τη διαβεβαιώσει εξαρχής - ενώ θα έπρεπε να τηρήσει ουδέτερη στάση για ευνόητους λόγους - ότι την πιστεύει και να την επαινέσει για το θάρρος της να καταγγείλει την υπόθεση στην αστυνομία…», σημειώνει η αναφορά.
Αυτή η αναφορά σε πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου το οποίο αθώωσε τελικά και ανέστειλε την ποινή που επιβλήθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο στον 72χρονο που είχε καταδικαστεί σε επταετή φυλάκιση για την σεξουαλική κακοποίηση της τότε εννιάχρονης εγγονής του, στάθηκε η αφορμή για να ξεσπάσει θύελλα αντιδράσεων από τον εκπαιδευτικό κόσμο, ως προς τον χειρισμό τέτοιων υποθέσεων από εκπαιδευτικούς.
Πως πρέπει να διαχειρίζονται οι εκπαιδευτικοί  τα παιδιά που πιθανόν να κακοποιήθηκαν σεξουαλικά

  • Από τη στιγμή που ένα παιδί εμπιστεύεται σ΄ ένα εκπαιδευτικό κάτι, είναι σημαντικό να δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε να μπορεί  να διεξαχθεί συζήτηση, στο πλαίσιο εμπιστευτικότητας και ιδιωτικότητας διασφαλίζοντας εχεμύθεια και δημιουργώντας αίσθημα ασφάλειας στο παιδί.
  • Ο εκπαιδευτικός δίνει ιδιαίτερη προσοχή στο παιδί ακόμη και στην περίπτωση που κάποια από τα λεγόμενα ακούγονται περίεργα ή ακόμα και αν κάποια από τα πράγματα που λέγονται δεν ισχύουν. Πρέπει να δείξουν στο παιδί ότι το πιστεύουν και πως το ακούνε και θα το βοηθήσουν.
  • Πρέπει να προσεγγίζουν τη συζήτηση με απαραίτητη ευαισθησία και σεβασμό. Υπάρχουν πολλοί λόγοι, για τους οποίους ένα παιδί δεν μίλησε νωρίτερα.
  • Πρέπει να αναγνωρίσουν στο παιδί ότι είναι δύσκολο αυτό που κάνει και να αντιμετωπίζει τις αντιδράσεις του παιδιού ως φυσιολογικές. Εάν ο εκπαιδευτικός ωστόσο υποπτεύεται κάτι, μπορεί να ρωτήσει το παιδί ξεκάθαρα. Να ανοίξει μια συζήτηση από ένα γενικότερο θέμα που μπορεί να οδηγήσει στην αποκάλυψη.
  • Πρέπει να αντιδρά ήρεμα και με ψυχραιμία σε αυτά που ακούει από το παιδί ώστε να τον ενθαρρύνει να συνεχίσει να μιλά.
  • Ακούει προσεκτικά το παιδί κρατώντας ουδέτερη στάση, αφού το παιδί έχει ιδιαίτερη σχέση με τον δράστη και μπορεί να φοβάται να μιλήσει, για να μην το θέσει σε κίνδυνο. Πρέπει να αποφεύγει φράσεις που μπορεί να κάνουν το παιδί να σκεφτεί ότι είναι επικριτικοί όπως για παράδειγμα «Γιατί δεν είπες όχι».
    Επιπρόσθετα, ο εκπαιδευτικός πρέπει να προσπαθήσει να μπει κατά τη συνομιλία, στη θέση του παιδιού για να μπορέσει να αντιληφθεί τυχόν περιορισμούς που αντιμετωπίζει το παιδί ώστε να ανταποκριθούν ανάλογα.
  • Ακούει χωρίς να κάνει υποθέσεις και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του πως η αφήγηση του πιθανό να είναι αποσπασματική και να διακρίνεται από αντιφάσεις. Η διερεύνηση θα πρέπει να διεξαχθεί από κατάλληλα εκπαιδευόμενα άτομα, ωστόσο θα κάνει την πρώτη αναφορά.
  • Ο εκπαιδευτικός πρέπει να αντιμετωπίζει τις αντιδράσεις του παιδιού ως φυσιολογικές και αναμενόμενες.
  • Να απενοχοποιεί και να καθησυχάζει το παιδί.
  • Να διαβεβαιώνει το παιδί ότι έπραξε σωστά που ανέφερε το γεγονός.
  • Δεν πρέπει να κάνει διάγνωση ή αξιολόγηση, ρωτώντας διευκρινιστικές ερωτήσεις για απόσπαση περισσότερων πληροφοριών.
  • Ο εκπαιδευτικός πρέπει να επιβεβαιώνει στο παιδί ότι είναι διαθέσιμος για ότι χρειαστεί.
  • Πρέπει να ενημερώνει το παιδί για οτιδήποτε θα ακολουθήσει στη συνέχεια και θα πρέπει να δώσει τις σχετικές πληροφορίες, διαβεβαιώνοντας το πως σκοπός είναι η ασφάλεια και η προστασία του.
  • Στη συνέχεια ο εκπαιδευτικός πρέπει να καταγράψει τα κύρια γεγονότα με αναφορά σε πρόσωπα, ώρα και ημερομηνία, συμπεριφορές ατόμων, ακόμη και ονόματα οποιουδήποτε προσώπου στο οποίο αναφέρθηκε το παιδί ή που μπορεί να άκουσε ή να είδε κάτι σχετικά με το γεγονός. Επίσης, σημειώνει αλλαγές στη φυσική κατάσταση του παιδιού. Οι σημειώσεις ωστόσο δεν λαμβάνονται στην παρουσία του παιδιού.
  • Ο εκπαιδευτικός πρέπει να ενθαρρύνει το παιδί να εκφραστεί με δικά του λόγια, ειδικότερα τα μικρά παιδιά που δεν έχουν την αντίληψη του χρόνου και αντιλαμβάνονται τις ορολογίες και φράσεις.
  • Κάνει ερωτήσεις με δημιουργικό τρόπο, ανάλογα με το επίπεδο ανάπτυξης του παιδιού, ρωτώντας για παράδειγμα «Σε ζήτησε κάποιος να κρατήσεις κάτι μυστικό;».
  • Αν το παιδί φορτιστεί συναισθηματικά πρέπει να δίνει χρόνο μα συνεχίσει όταν νιώσει έτοιμο.
  • Τηρεί αυστηρά την εχεμύθεια και αναφέρει ότι άκουσε από το παιδί στα άτομα που εμπλέκονται στις διαδικασίες.
  • Πρέπει να ενημερώσει το παιδί ότι θα αναγκαστεί να σπάσει την εχεμύθεια και το λόγο, εξηγώντας του τι θα ακολουθήσει.

Διαδικασίες για τον περαιτέρω ορθό χειρισμό της υπόθεσης

  • Μετά την εξομολόγηση του παιδιού, ο εκπαιδευτικός πρέπει να ακολουθήσει τις πιο κάτω ενδεικτικές διαδικασίες για τον ορθό χειρισμό της υπόθεσης.
  • Ο εκπαιδευτικός στον οποίο δίνεται η πληροφορία αναφέρει το γεγονός στη Διεύθυνση του σχολείου.
  • Δίνει την καταγραφή των κύριων γεγονότων.
  • Η Διεύθυνση του σχολείου ενημερώνει άμεσα τον εκπαιδευτικό ψυχολόγο του σχολείου.
  • Γίνεται κοινή διαχείριση των πληροφοριών με ευαισθησία και εμπιστευτικότητα (π.χ. υπεύθυνος εκπαιδευτικός παιδιού ή καθηγητής Σύμβουλος ή μέλος της Ομάδας «Βία στην Οικογένεια»)
  • Το σχολείο προβαίνει σε γραπτή και επώνυμη αναφορά το συντομότερο, στα γραφεία του Τμήματος Ανιχνεύσεως Εγκλημάτων της κάθε πόλης για περαιτέρω χειρισμό των περιστατικών σεξουαλικής βίας. Δίνεται η δυνατότητα να γίνει αναφορά τηλεφωνικά στην Ειδική Ανακριτική Ομάδα η οποία έχει συσταθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2017 από το Αρχηγείο Αστυνομίας.
  • Προωθείται άμεση γραπτή αναφορά και στο τοπικό Γραφείο Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.
  • Γίνεται ενημέρωση της οικογένειας ανάλογα με την περίπτωση.
Στην περίπτωση που οι φερόμενοι ως δράστες του ανήλικου θύματος είναι συγγενικά πρόσωπα (γονείς ή αδέλφια), τότε το σχολείο θα προωθήσει τη γραπτή αναφορά για περαιτέρω χειρισμό των πληροφοριών, με ή χωρίς τη συγκατάθεση των ενήλικων που εμπλέκονται. Στη συνέχεια, ανάλογα με την περίπτωση, θα κρίνει εάν θέλει να γνωστοποιήσει την προώθηση της γραπτής αναφοράς στα άτομα που εμπλέκονται ως δράστες και ταυτόχρονα συγγενείς πρώτου βαθμού. Συνήθως όμως οι γονείς ενημερώνονται για την αναφορά του περιστατικού από τα αρμόδια Γραφεία Αστυνομίας και Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας που θα αναλάβουν στη συνέχεια τον χειρισμό της περίπτωσης.
Σε περίπτωση που οι φερόμενοι ως δράστες είναι συγγενικά άτομα του ανήλικου θύματος (θείοι, παππούδες, ξαδέλφια ή στενού κύκλου του παιδιού), τότε το σχολείο θα προωθήσει τη γραπτή αναφορά στις αρμόδιες αρχές για περαιτέρω χειρισμό των πληροφοριών, με ή χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών του θύματος και ακολούθως θα ενημερώσει άμεσα τους γονείς του θύματος για τις πληροφορίες που κατέχει και για αναφορά, λόγω νομικής του υποχρέωσης.
Σε άλλη περίπτωση που οι φερόμενοι ως δράστες δεν είναι συγγενικά άτομα του ανήλικου θύματος, τότε το σχολείο θα προωθήσει τη γραπτή αναφορά για περαιτέρω χειρισμό των πληροφοριών, με ή χωρίς τη συγκατάθεση των γονιών του θύματος, ενώ ακολούθως θα ενημερώσει άμεσα τους γονείς του θύματος για την αναφορά στις αρμόδιες αρχές, λόγω νομικής υποχρέωσης. Δεν αποτελεί εξαίρεση των πιο πάνω διαδικασιών η περίπτωση κατά την οποία εμπλέκεται εκπαιδευτικός στο ίδιο σχολείο με το θύμα.
Σε περίπτωση που οι φερόμενοι ως δράστες είναι ανήλικα άτομα, μη συγγενείς του θύματος και μαθητές του ίδιου σχολείου, τότε η γραπτή αναφορά θα προωθείται από το σχολείο στις αρμόδιες αρχές και ακολούθως θα ενημερώνονται οι γονείς, τόσο του θύματος όσο και των φερόμενων δραστών.
Σε περίπτωση που εμπλέκονται μαθητές ή μαθήτριες άλλων σχολείων, θα πρέπει η Διεύθυνση του σχολείου του μαθητή θύματος να προωθήσει τη γραπτή αναφορά στις αρμόδιες αρχές και παράλληλα, να ενημερώσει άμεσα τη Διεύθυνση των σχολείων των φερόμενων δραστών για περαιτέρω ενέργειες και ανάληψη ευθυνών, όσον αφορά στου ανήλικους δράστες-μαθητές τους.
  • Δεν λαμβάνεται μαρτυρία από το παιδί από οποιοδήποτε πρόσωπο.
  • Δεν διενεργείται διερεύνηση του περιστατικού.

Δεν υπάρχουν σχόλια: