«Ήμουν μόλις 15 χρονών. Φύγαμε από τη Βρετανία για το Πακιστάν πιστεύοντας πως ήταν μέρος των οικογενειακών διακοπών μας. Όταν φτάσαμε ανακάλυψα πως έπρεπε να παντρευτώ ένα ξάδελφό μου, όπως είχαν συμφωνήσει οι οικογένειές μας. Μόνη, σε μια ξένη χώρα, δεν είχα άλλη επιλογή. Πέρασα δέκα χρόνια κόλασης, προτού βρω το κουράγιο να φύγω». Η νεαρή μίλησε στην κάμερα του BBC κρύβοντας το αληθινό της πρόσωπο και φυσικά και την ταυτότητά της. Ακόμη και αν έχει περάσει μια δεκαετία από τότε, ξέρει πως η οικογένειά της δεν την έχει συγχωρήσει για το «έγκλημά» της να φύγει από ένα γάμο βίας και καταπίεσης.
Χιλιάδες κορίτσια αλλά και αγόρια είναι αντιμέτωπα κάθε χρόνο με αυτή την φρικτή κατάσταση. Σύμφωνα με τον Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) είναι πολύ δύσκολο να μιλήσουμε για ακριβείς αριθμούς, καθώς γύρω από τους αναγκαστικούς γάμους πέφτει ένα πέπλο σιωπής, κυρίως γιατί τα θύματα δύσκολα ζητούν βοήθεια. Δεν ξέρουν από πού να πιαστούν και πιστεύουν πως αν σπάσουν τη σιωπή τους, θα έρθουν αντιμέτωπα με τις οικογένειες τους και τις παραδόσεις τους. Εν ολίγοις πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο.
Τα στοιχεία είναι διαφορετικά από χώρα σε χώρα. Σύμφωνα με τον FRA στη Γαλλία φαίνεται πως υπάρχει ύφεση στους αναγκαστικούς γάμους. Ενδεικτικά να αναφέρουμε πως στη Βρετανία η αρμόδια αρχή η Forced Marriage Unit, FMU παρέχει υποστήριξη σε περίπου 1,400 θύματα κάθε χρόνο. Έρευνα του 2008 στη Γερμανία έδειξε πως σε κέντρα υποστήριξης κατέφυγαν γύρω στις 3,440 θύματα. Από την πλευρά του το Σουηδικό Συμβούλιο για νέους για το 2011 πως υπήρχαν περίπου 8,500 νέοι που φοβούνταν ή είχαν υποψίες πως οι οικογένειες τους θα τους επέβαλλαν ποιον να παντρευτούν. Αλλά και στη Φιλανδία το φαινόμενο των αναγκαστικών γάμων τείνει να εξελιχθεί σε κοινωνική «επιδημία» σύμφωνα με τις αρχές της χώρας.
Δυστυχώς, οι αριθμοί αυτοί είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις και οι υπηρεσίες που ασχολούνται με αυτό το θέμα τονίζουν πως για κάθε περίπτωση που δημοσιοποιείται και που το θύμα βρίσκει βοήθεια και συμπαράσταση υπάρχουν πολλές άλλες που παραμένουν κρυμμένες στο σκοτάδι. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Unicef κάθε χρόνο 15 εκατομμύρια κορίτσια αναγκάζονται να παντρευτούν πριν συμπληρώσουν το 18ο έτος της ηλικίας τους, μερικά μάλιστα μπορεί να είναι μόλις 10 χρονών. Διακόπτουν το σχολείο για να ασχοληθούν με το νοικοκυριό και τον σύζυγό τους, ένα άγνωστο στην ουσία και αποκτούν παιδιά παρότι και τα ίδια εξακολουθούν να είναι παιδιά.
Σε ό,τι αφορά πάντως την Ευρωπαϊκή Ένωση εκτιμάται πως οι περισσότερες περιπτώσεις αναγκαστικών γάμων γίνονται το καλοκαίρι όταν τα σχολεία είναι κλειστά και πολλές οικογένειες μεταναστών επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους τάχα για διακοπές. Εκεί πολλά παιδιά, ειδικά κορίτσια ανακαλύπτουν πως ο εφιάλτης μόλις αρχίζει αφού αντί για διακοπές είναι αναγκασμένα να παντρευτούν ένα άγνωστο. Τα κορίτσια βιάζονται επανειλημμένα από τους συζύγους τους, μέχρι να μείνουν έγκυες, προκειμένου να μπορέσουν να επιστρέψουν μαζί σε ευρωπαϊκό έδαφος, εξασφαλίζοντας τους έτσι άδεια παραμονής. Οι τέσσερις χώρες στις οποίες γίνονται οι περισσότεροι αναγκαστικοί γάμοι με ανήλικους Ευρωπαίους υπηκόους είναι το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές, η Σομαλία και η Ινδία.
Σύμφωνα με τον FRA εξίσου δύσκολη είναι η κατάσταση για αυτά τα κορίτσια και εφόσον επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Τα περισσότερα θύματα δεν βρίσκουν ποτέ το κουράγιο να ζητήσουν βοήθεια και συνεχίζουν να ζουν σε ένα γάμο καταπίεσης και βίας. Μάλιστα, το διαζύγιο είναι κάτι που δεν διανοούνται καν, καθώς γνωρίζουν πως αν τολμήσουν να το ζητήσουν θα βρεθούν αντιμέτωπα με την οικογενειακή κατακραυγή και θα τεθούν στο περιθώριο. Επιπλέον, το θέμα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο για τα θύματα, εάν αυτά είναι μη Ευρωπαίοι υπήκοοι, αφού αρκετές ευρωπαϊκές χώρες προτού εκδώσουν άδεια παραμονής σε μη Ευρωπαίο υπήκοο που είναι παντρεμένος με Ευρωπαίο πολίτη, αυτός χρειάζεται να παραμείνει στο γάμο για ένα χρονικό διάστημα.
Η κυρίαρχη τάση στην ΕΕ αυτή τη στιγμή είναι η ποινικοποίηση των αναγκαστικών γάμων. Οι ποινές είναι αυστηρές και προβλέπουν πολυετή φυλάκιση για όσους εξαναγκάζουν κάποιον σε γάμο. Μεταξύ των κρατών μελών που απαγόρευσαν τους αναγκαστικούς γάμους είναι η Βρετανία, η Γερμανία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Δανία και η Μάλτα. Ο FRA, όπως και πολλές άλλες οργανώσεις είναι πεπεισμένος πως μόνο η ποινικοποίηση δεν είναι αρκετή για να αντιμετωπιστεί το θέμα και πως χρειάζεται η υιοθέτηση και άλλων μέτρων.
Σωτηρία με ένα κουτάλι
Ένας δήμος της Σουηδίας, τον περασμένο Μάιο συμβούλευσε τα κορίτσια που φοβούνται ότι συγγενείς τους θα τα βγάλουν από τη χώρα για να τα παντρέψουν χωρίς τη θέλησή τους ή για να υποστούν κλειτοριδεκτομή, να τοποθετήσουν ένα κουτάλι μέσα στα εσώρουχά τους πριν περάσουν από την ασφάλεια του αεροδρομίου. Οι υπάλληλοι του αεροδρομίου του Γκέτεμποργκ έχουν ενημερωθεί για το πώς να αντιδράσουν σε τέτοια περιστατικά, εξήγησε η Καταρίνα ΙΊντεγκαρντ, στις αρμοδιότητες της οποίας είναι η αντιμετώπιση της βίας για λόγους τιμής στην πόλη αυτή. «Το κουτάλι θα ενεργοποιήσει τους ανιχνευτές μετάλλων όταν περνούν από τον έλεγχο ασφαλείας. Θα τις πάρουν στην άκρη και θα μπορέσουν να μιλήσουν κατ’ ιδίαν με τους υπαλλήλους. Είναι μια τελευταία ευκαιρία για να σημάνουν συναγερμό» είπε. Οι ακτιβιστές ενθαρρύνουν και άλλους δήμους, σχολεία και οργανώσεις να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Γκέτεμποργκ και να υιοθετήσουν την «πρωτοβουλία του κουταλιού» για να προστατεύσουν τα κορίτσια.
Η ιδέα αυτή δεν είναι πρωτότυπη, καθώς προέρχεται από τη βρετανική φιλανθρωπική οργάνωση Κάρμα Νιρβάνα η οποία υποστηρίζει ότι η τακτική αυτή έχει ήδη σώσει αρκετά κορίτσια στη Βρετανία. Σύμφωνα με την οργάνωση, το να κρύβουν οι κοπέλες ένα κουτάλι στο εσώρουχό τους είναι ένας ασφαλής τρόπος για να ειδοποιούνται οι Aρχές, κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο να το κάνουν όταν συνοδεύονται συνεχώς από μέλη της οικογένειάς τους.
Ζουν σε συνθήκες σύγχρονης δουλείας
Τον περασμένο Μάιο δικαστήριο στη Βρετανία προχώρησε στην έκδοση μιας απόφασης που θεωρείται σημαντική για την πάταξη αυτού του βάρβαρου φαινομένου. Το δικαστήριο του Μπέρμιγχαμ καταδίκασε μια γυναίκα Τεσσεράμισι χρόνια στη φυλακή θα περάσει μία μητέρα που ανάγκασε την κόρη της να ταξιδέψει στο Πακιστάν σε τεσσερισήμισι χρόνια φυλάκισης, επειδή ανάγκασε την κόρη της, που τότε ήταν μόλις 17 ετών να παντρευτεί ένα πολύ μεγαλύτερο της άντρα.Το νεαρό κορίτσι, που πίστευε πως θα πάει στο Πακιστάν για διακοπές, αποκαλύφθηκε πως εξαναγκάστηκε να ενωθεί με τα δεσμά του γάμου με ένα συγγενικό της πρόσωπο, που έχει τουλάχιστον τα διπλάσια χρόνια του. Η μητέρα που έχει ακόμη τρία παιδιά, καταδικάστηκε κατηγορούμενη για ψευδορκία αλλά και για το ότι εξαπάτησε το κορίτσι και το εξανάγκασε να παντρευτεί παρά τη θέλησή του. Η νεαρή είχε «συμβόλαιο γάμου» με τον άνδρα πολλά χρόνια νωρίτερα, όταν ζούσε ακόμα με την οικογένειά της στο Πακιστάν.
Μάλιστα, όπως αποκαλύφθηκε στο δικαστήριο, το θύμα είχε μείνει έγκυος όταν ήταν 13 ετών και έκανε έκτρωση όταν μετακόμισε στη Βρετανία, με τον γιατρό της να αναφέρει τις ανησυχίες του στις αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες.
Ανθρωπιστικές οργανώσεις στη Βρετανία υποστηρίζουν πως πολλά από τα θύματα αναγκαστικών γάμων αναγκάζονται να ζουν σε συνθήκες δουλείας. Οι γυναίκες, ειδικά, είναι καταπιεσμένες και δεν έχουν σχεδόν κανένα περιθώριο διαφυγής. Οι σύζυγοι τους τις κακομεταχειρίζονται με οποιοδήποτε τρόπο μπορούν. Τις βιάζουν, τις χτυπούν και τις αναγκάζουν να κάνουν βαριές δουλειές μέσα στο σπίτι, ενώ την ίδια στιγμή τους απαγορεύουν τις πολλές εξόδους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ενός έφηβου κοριτσιού από το Μαρόκο που το πάντρεψαν με το ζόρι με ένα ομοφυλόφιλο Βρετανό, προκειμένου να «θεραπεύσουν» τη σεξουαλικότητά του. Τελικά κατέληξε κλεισμένη στο σπίτι του να κακοποιείται και να κάνει τις δουλειές μέρα νύχτα.
Η οργάνωση Karma Nirvana ανάφερε πως κάθε βδομάδα έρχονται κοντά της δεκάδες περιπτώσεις γυναικών που υπομένουν οικιακή και σεξουαλική βία μέσα από τους γάμους τους. Η διευθύντρια της οργάνωσης τόνισε πως υπάρχουν χιλιάδες γυναίκες και κορίτσια στη Βρετανία, αλλά και άντρες που ζουν πίσω από κλειστές πόρτες, σε αναγκαστικούς γάμους, ωστόσο λίγες αναφορές γίνονται για αυτά τα εγκλήματα. « Τους συμπεριφέρονται σαν να είναι σκλάβοι, τους απειλούν και τους κακοποιούν. Επιπλέον, οι οικογένειες τους, τους πιέζουν να παραμείνουν σε αυτούς τους γάμους, για να αποφύγουν την ντροπή και την κατακραυγή από τον κοινωνικό τους περίγυρο», εξήγησε.
Να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα
Ένα θετικό βήμα για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου είναι η έγκριση ψηφίσματος τον περασμένο Ιούνιο της Επιτροπής για την Ισότητα και τη Μη-Διάκριση της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης με βάση το οποίο τα κράτη μέλη πρέπει να ποινικοποιήσουν τους αναγκαστικούς γάμους και τους γάμους ανηλίκων. Η εισηγήτρια της έκθεσης Μπεατρίς Φρέσκο Ρόλφο επεσήμανε πως ο καταναγκαστικός γάμος δεν είναι απλώς ζήτημα αναγκαστικής αποδοχής ενός συζύγου, αλλά περιλαμβάνει μια σειρά βίαιων πράξεων κατά γυναικών και κοριτσιών κυρίως, αλλά μερικές φορές και ανδρών ή αγοριών. Όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης πλήττονται από καταναγκαστικούς γάμους, που μπορούν να συμβούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και για αυτό πρέπει να λάβουν και τα απαραίτητα μέτρα για την πάταξη τους.
Ο καταναγκαστικός γάμος συνεπάγεται σοβαρές παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων του θύματος και ιδίως παραβιάσεις των δικαιωμάτων της γυναίκας στη σωματική ακεραιότητα, τη σωματική και ψυχική υγεία, τη σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία, την εκπαίδευση, την ιδιωτική ζωή, την ελευθερία και την αυτονομία. Τέτοιες παραβιάσεις δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να δικαιολογηθούν λόγω του σεβασμού των πολιτιστικών παραδόσεων, των εθίμων ή των θρησκευτικών πεποιθήσεων, ούτε της αποκαλούμενης «τιμής». Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάλεσε τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν σειρά μέτρων για την εφαρμογή ολοκληρωμένων πολιτικών για την προστασία των θυμάτων και τη δίωξη των δραστών.
Sharan Project, η φωνή των θυμάτων κακοποίησης
Όταν μιλά η Πόλι Χαράρ το χαμόγελο δεν λείπει από το πρόσωπό της. Η δυναμική αυτή γυναίκα είναι η ψυχή της οργάνωσης Sharan Project που ιδρύθηκε το 2008 στη Βρετανία, με σκοπό να βοηθήσει γυναίκες –θύματα αναγκαστικών γάμων. Μιλώντας στον Φιλελεύθερο είπε πως έφυγε από το σπίτι της όταν ήταν 17 προκειμένου να ξεφύγει από τη μοίρα που της είχαν τάξει οι γονείς της. Ήταν μια πολύ δύσκολη απόφαση γεμάτη εμπόδια, ωστόσο τα κατάφερε. Πάντα είχε υπόψη της όσες γυναίκες θα ήθελαν να κάνουν το ίδιο αλλά δεν ήξεραν που να στραφούν για βοήθεια ούτε από πού να την ζητήσουν. Για αυτό αποφάσισε να ιδρύσει την Sharan Project, ώστε να βοηθήσει όσο το δυνατόν περισσότερα θύματα.
Όπως είπε κάθε χρόνο η Μη Κυβερνητική Οργάνωση δέχεται περισσότερα από 500 αιτήματα από γυναίκες που ζητούν υποστήριξη. Παράλληλα, συνεργάζεται στενά με διάφορες υπηρεσίες, κυβερνητικά τμήματα αλλά και την αστυνομία, ώστε η κάθε περίπτωση ξεχωριστά να έχει την καλύτερη αντιμετώπιση. Επίσης, έχει κληθεί πολλές φορές στο δικαστήριο να δώσει μαρτυρίες για θύματα που υπέστησαν βία μέσα από το γάμο τους.
Όλα αυτά τα χρόνια έχει αντικρύσει χιλιάδες τρομοκρατημένες και κακοποιημένες γυναίκες αλλά και κορίτσια. «Η πλειοψηφία των γυναικών που βρίσκουν καταφύγιο σε μας προέρχονται από χώρες της Νότιας Ασίας. Παρέχουμε υποστήριξη σε όλες είτε γιατί έχουν κακοποιηθεί, είτε γιατί τις πάντρεψαν με το ζόρι, είτε γιατί είναι θύματα των λεγόμενων εγκλημάτων τιμής. Για πολλές γυναίκες αυτό αποτελεί ορόσημο, αφού τις βοηθούμε να αλλάξουν τη ζωή τους. Καθώς πολλές γυναίκες είναι απομονωμένες από την οικογένεια και το φιλικό τους περιβάλλον, τις ενισχύουμε και τις στηρίζουμε να ζήσουν ανεξάρτητες χωρίς φόβο», ανάφερε η Πόλι Χάραρ.
Οι συνηθισμένες υποθέσεις που αντιμετωπίζει η οργάνωση περιλαμβάνουν τη διάσωση νέων ανθρώπων που κινδυνεύουν με αναγκαστικό γάμο, την υποστήριξη των θυμάτων μέσω δικαστικών και νομικών διαδικασιών, την παροχή πρόσβασης σε νομικές και εξειδικευμένες υπηρεσίες, την απαγωγή παιδιών, την προίκα και την οικονομική εκμετάλλευση, τη δουλεία (μέσα στα ίδια τους τα σπίτια αντιμετωπίζονται ως σκλάβοι) και την εγκατάλειψη.
Η πίεση που βάζουν οι ίδιες οι οικογένειες στα ίδια τους τα παιδιά για να τηρήσουν τις παραδόσεις, δηλαδή να παντρευτούν ένα άγνωστο, είναι αφόρητες. Για αυτό το λόγο η οργάνωση Sharan Project συνεργάζεται στενά με σχολεία, κολλέγια και πανεπιστήμια, προσπαθώντας να βοηθήσει νέους ανθρώπους να μπορέσουν να αποτρέψουν ένα αναγκαστικό γάμο, ενόσω μπορούν.
«Βλέπετε, αρκετές οικογένειες επιτρέπουν στα παιδιά τους να έχουν κάποιου είδους εκπαίδευση με αντάλλαγμα τη συναίνεσή τους, μόλις αυτή ολοκληρωθεί να παντρευτούν ένα άγνωστο, που επέλεξαν οι ίδιες», επεσήμανε η Πόλι Χάραρ. Όπως ανάφερε, παρατηρήθηκε πως στη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών πολλά κορίτσια πηγαίνουν με τις οικογένειες τους στο εξωτερικό νομίζοντας πως πρόκειται για διακοπές αλλά στην ουσία εξαναγκάζονται να παντρευτούν. «Τους παίρνουν τα διαβατήρια, τις κακοποιούν, τις παντρεύουν με κάποιον που δεν ξέρουν αρκετές φορές, πολύ μεγαλύτερο και σε ηλικία. Οι βιασμοί είναι συνηθισμένοι και πολλές μένουν έγκυες με το ζόρι, ώστε να επιστρέψουν στη Βρετανία και να ετοιμάσουν τα απαραίτητα χαρτιά και τις βίζες για να έρθει αργότερα και ο «σύζυγος» τους.
Το πρόβλημα είναι μεγάλο και υπάρχουν πολλές οργανώσεις στη Βρετανία, όπως και σε ολόκληρο τον κόσμο, που παρέχουν υποστήριξη σε θύματα αναγκαστικών γάμων. «Όταν ξεκίνησα αυτή την οργάνωση ο σκοπός μου ήταν να δίνω πληροφορίες σε γυναίκες και υποστήριξη online.
Αποδείχτηκε πως αυτό δεν ήταν αρκετό οι γυναίκες ήθελαν να μιλήσουν σε κάποιο σύμβουλο. Αυτό κάναμε και το Saran Project αναπτύχθηκε και μεγάλωσε», κατέληξε η Πόλι Χάραρ.
Ξένια Τούρκη http://www.philenews.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου