Ο σεξισμός κρύβεται παντού

Μιχάλης Λόλης

Ο Μιχάλης Λόλης είναι Υπαστυνόμος Α΄ του Τμήματος Ρατσιστικής Βίας της Ελληνικής Αστυνομίας. Τον γνωρίζουμε από τις παρεμβάσεις του σε ημερίδες σχετικά με το ρατσισμό και την μισαλλοδοξία. Έχει αναπτύξει πολύπλευρη δραστηριότητα για τη στήριξη μεταναστών και Lgbt ατόμων.

Πρόσφατα ανήρτησε δημόσια, στην προσωπική του σελίδα στο facebook, κείμενο σχετικά με τον σεξισμό. Το αναδημοσιεύουμε καθώς θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό να ακούγονται αυτές οι απόψεις από έναν νέο άνθρωπο και μάλιστα της Ελληνικής Αστυνομίας:

Ο σεξισμός κρύβεται παντού. Ακόμα και στα πιο αθώα αστεία που αποδίδουν όμως στη γυναίκα χαρακτηριστικά που την υποβιβάζουν. Σταματήστε την αναπαραγωγή σεξιστικού λογου, καταγγείλτε το σεξισμό και τη σεξιστική βία γύρω σας.

Σεξισμό ονομάζουμε το σύνολο των προκαταλήψεων και συμπεριφορών που πηγάζουν από τη βίαιη -δηλαδή, αυθαίρετα άνιση- δυιστϊκή ιδεολογία, η οποία βασίζεται στο διαχωρισμό των φύλων σε αρσενικό και θηλυκό.

Σεξισμός (μισογυνισμός) είναι όταν το ένα εκ των δύο φύλων θεωρείται βιολογικά, ηθικά, διανοητικά και πνευματικά υποδεέστερο του άλλου, επιτρέποντας, ή και θεσμοθετώντας, τις εναντίον του συστηματικές διακρίσεις, αρνητικές ή φοβικές κρίσεις, φυσικούς περιορισμούς ή και εκδηλώσεις μίσους.

Ο σεξισμός αφορά στις πεποιθήσεις που οδηγούν σε αυθαίρετες διακρίσεις κατά των γυναικών, με βάση τα στερεότυπα του φύλου τους και μόνο, στo πλαίσιo της πατριαρχικής κοινωνίας, όπως αυτή πραγματώνεται με διάφορες μορφές ανά τον κόσμο. Η πατριαρχική κοινωνία δε -το είδος της κοινωνίας που στηρίζεται στην ιδέα της «φυσικής» ανωτερότητας του άνδρα και ιεραρχεί τις κοινωνικές, οικονομικές και ηθικές δομές της με γνώμονα την πρωτοκαθεδρία του αρσενικού ενάντια στο θηλυκό και την ανδροκρατία της εξουσίας- αποτελεί και το γενεσιουργό πλαίσιο για τις σεξιστικές ιδεολογίες και συμπεριφορές, αλλά και το αποτέλεσμα του συνόλου των πρακτικών αυτών στη διάρκεια των αιώνων.

Ο σεξισμός εκδηλώνεται πιο απτά μέσα από κοινωνικές και πολιτικές πρακτικές διακρίσεων που θεωρούν εκ προοιμίου τη γυναίκα «ασθενές φύλο» και μπορούν να πάρουν, μεταξύ άλλων, τις εξής μορφές:

Στο σπίτι: παραδοσιακός διαχωρισμός των ρόλων των φύλων, με τον άνδρα να αναλαμβάνει την κερδοφόρα και κοινωνικά αναγνωρισμένη εξωτερική εργασία και τη γυναίκα να περιορίζεται στον εσωτερικό χώρο του σπιτιού και της οικογένειας, με μη αναγνώριση του κοινωνικού ρόλου και της εργασίας της εκεί απλήρωτη και κρατικά ανασφάλιστη εργασία στα οικιακά και στη μητρότητα, διακρίσεις και έλλειψη μέριμνας για ανύπαντρες μητέρες και παιδιά χωρίς αναγνωρισμένο πατέρα.

Στο χώρο εργασίας: χαμηλότεροι μισθοί για τις γυναίκες, υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και διακρίσεις στις προσλήψεις, εχθρικό εργασιακό περιβάλλον με εκδηλώσεις μίσους ή άσκηση σεξουαλικών πιέσεων, απολύσεις ή διακρίσεις κατά των εγκύων γυναικών, έλλειψη βρεφονηπιακής φροντίδας για μητέρες, πρακτικές «γυάλινης οροφής», ανομολόγητο αλλά υπαρκτό όριο που εμποδίζει τις γυναίκες καριέρας από την πρόσβαση στα ανώτερα κλιμάκια της εργασιακής ιεραρχίας.

Στην εκπαίδευση: εκδίωξη εγκύων κοριτσιών από το σχολείο, απαγόρευση μόρφωσης στις γυναίκες, εμπόδια στο δρόμο των κοριτσιών προς την εκπαίδευση (κυρίως τα ανώτερα κλιμάκια), εχθρικό περιβάλλον στην τάξη με διακρίσεις ή και βία (λεκτική, σωματική) κατά των κοριτσιών, διάδοση πεποιθήσεων πως ορισμένα επαγγέλματα -κυρίως μαθηματικά ή επιστήμες- δεν είναι για γυναίκες, επειδή δεν είναι τόσο λογικές, συγκεντρωμένες ή έξυπνες όσο οι άνδρες, χαμηλότερη ποσόστωση γυναικών στα ανώτατα εκπαιδευτικά αξιώματα.

Στις ένοπλες δυνάμεις: μερικός ή ολικός αποκλεισμός των γυναικών από τα ένοπλα σώματα ή ορισμένες ανώτερες βαθμίδες τους.

Στη θρησκεία: στιγματισμός των γυναικών ως «κατώτερων», «αμαρτωλών» και «ακάθαρτων», θεσμική υποταγή τους στο αρσενικό, μερικός ή ολικός αποκλεισμός τους από το ιερατείο και ορισμένους χώρους της εκκλησίας (άβατα, ιερά).

Στην επιστήμη: στρέβλωση ή αποσιώπηση θεμάτων που αφορούν στις γυναίκες, πατριαρχικές εκ προοιμίου προκαταλήψεις που διαμορφώνουν τα ερευνητικά αντικείμενα, μεθόδους και αποτελέσματα, νοοτροπία αποκλεισμού των γυναικών από τις φυσικές επιστήμες ως «ακατάλληλες» για το είδος της ευφυΐας τους.

Στη γλώσσα: χρήση αρνητικά χρωματισμένου λόγου (π.χ. «κάνεις σαν γυναικούλα») ή χρήση του αρσενικού μέρους ως γνώμονα ή συνώνυμου για ένα σύνολο (π.χ., «ο άνθρωπος»), σεξιστικά ανέκδοτα και παροιμίες, σύνδεση του άνδρα με την έλλογη γλώσσα και το νου, και της γυναίκας με την άναρθρη βιολογική ύπαρξη. Η συνεχής χρήση και εφαρμογή μιας γλώσσας που αγνοεί ή απαξιώνει το θηλυκό φύλο.

Στη δημόσια ζωή: «γυάλινη οροφή» για τις γυναίκες λειτουργούς ή διεκδικητές ανώτερων ή ανώτατων δημοσίων αξιωμάτων, ελλειμματική εκπροσώπηση των γυναικών στα διάφορα σώματα εξουσιών, αποσιώπηση των γυναικείων θεμάτων, δυο μέτρα και δύο σταθμά όσον αφορά σε γυναικείες και αντρικές δράσεις, ή και ως προς τα δικαιώματά τους ως πολιτών.
Στα σεξουαλικά δικαιώματα: θεωρούμενη ως «φυσική» η εκμετάλλευση της γυναικείας σεξουαλικότητας στην πορνογραφία, στην πορνεία και την παράνομη διακίνηση γυναικών, ο στιγματισμός της γυναικείας σεξουαλικότητας ως αποσιωπητέου θέματος ή ως ανέκδοτου, δύο μέτρα και σταθμά όσον αφορά σε παρόμοιες σεξουαλικές συμπεριφορές ανδρών και γυναικών (π.χ. «ψυχρή/ κύριος»).

Στα ανθρώπινα δικαιώματα: μερική ή και ολική άρνηση ανθρώπινης υπόστασης ή αυτονομίας στις γυναίκες, έκθεση των γυναικών σε περισσότερες πιθανότητες και μορφές βίας (π.χ., κλειτοριδεκτομή. «εθνικές εκκαθαρίσεις»), δύο μέτρα και σταθμά όσον αφορά στην αξία ανδρών και γυναικών απέναντι στο νόμο (π.χ., ήπιες τιμωρίες ή απαλλαγές για βιασμούς και πράξεις βίας που βαφτίζονται «εγκλήματα πάθους» ή «τιμής»).

left.gr/news/o-sexismos-kryvetai-pantoy