ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Κάθε χρόνο όταν πλησιάζει η Ημέρα της Γυναίκας δημοσιεύονται στατιστικά στοιχεία για το πόσες γυναίκες εργάζονται, πόσες βρίσκονται σε θέσεις ευθύνης, πόσο μεγάλη εξακολουθεί να είναι η μισθολογική διαφορά ανάμεσα στα δύο φύλα, και κάθε χρόνο το συμπέρασμα παραμένει το ίδιο: υπάρχει πρόοδος αλλά το χάσμα στον επαγγελματικό τομέα μεταξύ ανδρών και γυναικών παραμένει μεγάλο.
Παρόλο που έχουν προβάδισμα στην εκπαίδευση, με το 45% των γυναικών το 2018 να έχει σπουδάσει έναντι του 35% των ανδρών, εξακολουθούν να υπάρχουν 11% λιγότερες γυναίκες εργαζόμενες σε σχέση με τους άνδρες στην Ε.Ε. Το χάσμα αυτό είναι ακόμα μεγαλύτερο στην Ελλάδα, όπου το ποσοστό φτάνει στο 20%. Oσον αφορά τους μισθούς, τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα, καθώς η μισθολογική διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών παραμένει 16,2% στην Ε.Ε.
Στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο, αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο Ελληνίδες και μία Κύπρια που κατέχουν την υψηλότερη δυνατή διοικητική θέση, αυτή της γενικής διευθύντριας, αλλά κανένας άνδρας. Είναι στην κορυφή της διοικητικής πυραμίδας στον τεράστιο αυτό οργανισμό με τους υψηλότερους μισθούς στα ευρωπαϊκά όργανα αλλά και τη μεγαλύτερη ευθύνη καθώς διευθύνουν υπηρεσίες χιλιάδων ατόμων αλλά και μεγάλους προϋπολογισμούς. Το κοινό στοιχείο που τόνισαν και οι τρεις στην «Κ» είναι το εξής: οι θυσίες που κλήθηκαν να κάνουν στην προσωπική τους ζωή, που ίσως οι αντίστοιχοι άνδρες στις ίδιες θέσεις να μη χρειάστηκαν καν να σκεφθούν.
Ειρήνη Σούκα: «Φεμινισμός σημαίνει επαγγελματική ισότητα»
Η γενική διευθύντρια Προσωπικού Ειρήνη Σούκα.
Είναι από τις πρώτες Ελληνίδες που προσλήφθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές της δεκαετίας του 1980, μόλις η χώρα είχε γίνει μέλος της Ε.Ε. Aπόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών και με σπουδές στην εγκληματολογία στο Cambridge, η Ειρήνη Σούκα ελάμβανε το πτυχίο της στο Διεθνές Δίκαιο στις Βρυξέλλες και όνειρό της ήταν να επιστρέψει στην Ελλάδα για να γίνει δικαστής. Ομως, τότε όλοι της οι φίλοι άρχισαν να δίνουν εξετάσεις για μία θέση στην Επιτροπή. Εκανε το ίδιο και πέρασε. «Ερωτεύθηκα την εργασία μου πολύ γρήγορα» λέει, καθώς βρέθηκε σε ένα περιβάλλον στο οποίο υπήρχαν πολλές ευκαιρίες αλλά και η δυνατότητα να ασχοληθείς με μία σειρά από διαφορετικά θέματα. «Βρέθηκα σε ένα περιβάλλον multi culti» την εποχή που ήταν σαφώς πολύ σπάνιο να δουλεύεις με ανθρώπους από τόσες διαφορετικές χώρες της Ευρώπης.
Ξεκίνησε στη μεταφραστική υπηρεσία της Επιτροπής, πέρασε στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού, για να καταλήξει στη Διεύθυνση Προσωπικού και Διοίκησης, δηλαδή το human resources τμήμα της Επιτροπής. «Ηταν λίγο ο “φτωχός συγγενής” τότε αυτή η Διεύθυνση, γιατί όλοι ήθελαν να χαράξουν πολιτικές, ενώ εγώ είπα ότι θέλω να αλλάξω το σύστημα από μέσα». Τη ρωτάμε αν ένιωθε όταν ξεκίνησε ότι οι άνδρες συνάδελφοί της είχαν περισσότερες ευκαιρίες. «Τη δεκαετία του ’80 έβλεπες εντονότερα τη διάκριση υπέρ άλλων ιθαγενειών και όχι τόσο διακρίσεις που είχαν σχέση με το φύλο», μας λέει.
Το 2009 διορίζεται γενική διευθύντρια στη Διεύθυνση Προσωπικού και γίνεται η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει αυτό το πόστο. Η ίδια πλέον έχοντας φτάσει στο ανώτατο κλιμάκιο της Επιτροπής διευθύνει πάνω από 1.200 άτομα, ενώ ως επικεφαλής του human resources της Κομισιόν είναι υπεύθυνη για τα περίπου 35.000 άτομα που εργάζονται στον δαιδαλώδη οργανισμό. Καλείται να δώσει λύσεις από το τι θα περιλαμβάνουν οι διαγωνισμοί προσλήψεων, πόσοι θα προσληφθούν, ποιοι θα πάρουν προαγωγή μέχρι τα προσωπικά προβλήματα των εργαζομένων στην Επιτροπή. Στο τρομοκρατικό χτύπημα των Βρυξελλών το 2016 όπου η μία επίθεση έγινε δίπλα στο Berlaymont, η κ. Σούκα ήταν μέσα στο crisis room με τον επικεφαλής ασφαλείας της Eπιτροπής να αποφασίζει πώς θα εκκενωθούν τα κτίρια.
Οικογένεια ή καριέρα;
Η ίδια επέλεξε να μην κάνει παιδιά παρά την κοινωνική πίεση που ένιωθε για πολλά χρόνια, η οποία την προβλημάτιζε και την ενοχλούσε. Εκείνη την εποχή οι φίλες και συνάδελφοί της κλήθηκαν να κάνουν μία επιλογή ανάμεσα στην οικογένεια ή στην καριέρα τους. Πολλές ξεκίνησαν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία όταν είχαν μεγαλώσει τα παιδιά τους. «Ερχόταν τότε η καριέρα λίγο πιο αργά», λέει. Σήμερα είναι πολύ πιο εύκολο για γυναίκες με οικογένεια να πετύχουν στη δουλειά τους, καθώς υπάρχουν πιο πολλές υπηρεσίες για τη διευκόλυνσή τους αλλά και για την αλλαγή αντιλήψεων και στερεοτύπων. «Στην Κομισιόν υπάρχει τεράστια αλλαγή στην αντιμετώπιση των γυναικών. Αν σε κάποια συνέντευξη ερωτηθεί μία γυναίκα πόσα παιδιά έχει και αν θέλει να κάνει και άλλα, αυτό θα θεωρηθεί παρενόχληση» αναφέρει και προσθέτει ότι αυτές οι πρακτικές έχουν εξαλειφθεί εδώ και 15 χρόνια.
Πολλές φορές η ίδια αναρωτιέται πώς μπορεί μία γυναίκα να είναι μαζί μητέρα, σύζυγος, επαγγελματίας, φίλη, κόρη. Μία... σουπεργούμαν. «Δεν μπορεί να κάνει τα πάντα», μας λέει. Αυτό που έχει σημασία είναι μία γυναίκα να αποφασίσει «πού βάζει τον πήχυ στο πόσο καλά θέλει να κάνει τα πράγματα», προσθέτει. Για την ίδια φεμινισμός είναι «ισότητα στο κοινωνικό, επαγγελματικό και οικογενειακό περιβάλλον».
Bιβή Mίχου: «Η διαφορετικότητα, προσόν των γυναικών»
Η γενική διευθύντρια Μεταναστευτικής Πολιτικής και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βιβή Μίχου
Η πρώτη γυναίκα στη θέση της γενικής διευθύντριας Μεταναστευτικής Πολιτικής και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι η Ελληνίδα Βιβή Μίχου. Ο άνθρωπος «κλειδί» για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης, είναι από το 2018 η βασική συντονίστρια ανάμεσα στην Επιτροπή και στα κράτη-μέλη που δέχονται κύματα μεταναστών στο έδαφός τους. Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ της εμπιστεύθηκε τη δύσκολη αυτή θέση στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία όταν η Ε.Ε. έπρεπε να διαχειριστεί το μεγαλύτερο κύμα μεταναστών που έχει δεχθεί από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς είχε συνεργαστεί μαζί της στο παρελθόν.
Γεννημένη στους Μολάους της Λακωνίας, από μικρή είχε όνειρο για μία δουλειά εκτός Ελλάδος που θα της έδινε τη δυνατότητα να προσφέρει. Αυτό άρχισε να γίνεται το 1992 όταν προσλήφθηκε στη διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς της Ευρωπαϊκής. Επιτροπής και μετακόμισε στις Βρυξέλλες. Ομως, η πραγματοποίηση του ονείρου της δεν ήρθε χωρίς δυσκολίες, καθώς η κ. Μίχου έπρεπε να αντεπεξέλθει στις δυσκολίες που προκύπτουν σε μία νέα χώρα έχοντας δύο παιδιά μαζί της, αφού ο σύζυγός της για τα πρώτα χρόνια παρέμεινε στην Αθήνα.
«Ποτέ δεν σκέφθηκα να παραμείνω σε μία δουλειά μόνο και μόνο γιατί θα είχα περισσότερο χρόνο για την οικογένειά μου», λέει και εξηγεί ότι πάντα προσπαθούσε να διεκδικεί ολοένα και περισσότερα αλλά και να ανταποκρίνεται στην οικογενειακή της ζωή, κάτι που γινόταν βέβαια με προσωπικό κόστος. «Δεν είχα χρόνο να δω φίλους ή να κάνω άλλα πράγματα για μένα. Είχα βάλει τις προσωπικές μου ανάγκες σε δεύτερο επίπεδο», λέει και περιγράφει ότι από την Παρασκευή το απόγευμα μέχρι τη Δευτέρα το πρωί ήταν «καθολικά δοσμένη» στα παιδιά της, καθώς μέσα στην εβδομάδα είχε εξαντλητικά ωράρια. «Χρειάζεται επιμονή και στόχευση για να πετύχεις, καθώς τίποτα δεν γίνεται χωρίς θυσίες» λέει και ελπίζει ότι αυτό το έμαθαν και τα παιδιά της από πρώτο χέρι.
Η ίδια δίνει μεγάλη σημασία στη στήριξη που έλαβε από την οικογένειά της και ιδιαίτερα από τον σύζυγό της ο οποίος συναίνεσε στο όνειρό της να μετακομίσει η ίδια στις Βρυξέλλες με τα δύο τους παιδιά, ενώ στη συνέχεια συζητούσε μαζί του όλες τις επιλογές της πολύ προσεκτικά. Σήμερα υπάρχουν καταλληλότερες υποδομές απ’ ό,τι υπήρχαν στο παρελθόν για να βοηθήσουν μία γυναίκα να ανταποκριθεί στους πολλαπλούς ρόλους που έχει, αναφέρει, σημειώνοντας ότι η γυναίκα «πρέπει να χρησιμοποιεί στον μέγιστο βαθμό τη διαφορετικότητά της» και να μη μιμείται έναν άνδρα.
Φεμινισμός για την ίδια είναι «η ισότητα των ευκαιριών σε όλους τους τομείς της ζωής και ταυτόχρονα διατήρηση των στοιχείων που χαρακτηρίζει κάθε φύλο». Παρά τα επιτεύγματα που έχουν γίνει, η κ. Μίχου τονίζει ότι ακόμα υπάρχει βία εναντίον των γυναικών, πολιτική υποεκπροσώπηση, στερεότυπα. «Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατική κοινωνία χωρίς ισότητα», καταλήγει.
Θέμις Χριστοφίδου: «Η καριέρα είναι δρόμος στρωμένος με ενοχές»
Η γενική διευθύντρια Εκπαίδευσης, Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού, Θέμις Χριστοφίδου.
Είναι η πρώτη Κύπρια που κατέκτησε την υψηλότερη διοικητική θέση της Επιτροπής, τον Μάρτιο του 2018, όταν έγινε γενική διευθύντρια στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης, Νεολαίας, Αθλητισμού και Πολιτισμού. Η Θέμις Χριστοφίδου, μεγαλωμένη στο Βαρώσι στην κατεχόμενη Αμμόχωστο, παιδί εκτοπισμένης οικογένειας, «με όσα συνεπάγεται αυτό» είναι σήμερα «η κυρία Erasmus», υπεύθυνη μεταξύ άλλων για το πρόγραμμα που δίνει τη δυνατότητα σε Ευρωπαίους φοιτητές να σπουδάσουν για μερικούς μήνες σε άλλο πανεπιστήμιο της Ευρώπης.
Μετά τις σπουδές της στη σχολή Πολιτικών Μηχανικών στο Πολυτεχνείο, η κ. Χριστοφίδου έψαχνε για δουλειά στην Ελλάδα και η συνήθης ερώτηση που της έκαναν ήταν αν είναι παντρεμένη και αν ο μελλοντικός της αρραβωνιαστικός θα την άφηνε να εργαστεί σε εργοτάξιο. Τη δεκαετία του ’90 στις Βρυξέλλες, θυμάται όταν εμφανιζόταν για συνέντευξη να της λένε συνήθως με απογοήτευση: «Είστε γυναίκα; Είδαμε το πτυχίο μηχανικού και περιμέναμε άνδρα».
Ξεκίνησε την καριέρα της στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2001 και από το 2010 υπηρετεί στις υψηλότερες θέσεις σε γραφεία επιτρόπων, αποκτώντας γνώση που λίγοι διαθέτουν για τον τρόπο λειτουργίας του θεσμού, τον τρόπο λήψης αποφάσεων αλλά και πώς παίζεται το πολιτικό παιχνίδι των Βρυξελλών. Από αναπληρώτρια επικεφαλής του γραφείου της Κύπριας επιτρόπου για θέματα Εκπαίδευσης Ανδρούλας Βασιλείου το 2010, η Θέμις Χριστοφίδου γρήγορα βρέθηκε επικεφαλής του γραφείου της Ελληνίδας επιτρόπου για θέματα Αλιείας Μαρίας Δαμανάκη (2011-2014), ενώ στην τωρινή Επιτροπή κατείχε τη θέση της επικεφαλής του γραφείου του Κύπριου επιτρόπου για θέματα Ανθρωπιστικής Βοήθειας Χρ. Στυλιανίδη, μέχρι πέρυσι.
Στην αφετηρία της απαιτητικής καριέρας της απέκτησε συγχρόνως και μία κόρη. «Είναι ένας δρόμος στρωμένος με ενοχές», λέει η κ. Χριστοφίδου με τον πολύ ευθύ τρόπο που συνηθίζει να εκφράζεται. «Για όλες τις σχολικές εκδηλώσεις που δεν πρόλαβες, για όλα τα κέικ γενεθλίων που δεν έφτιαξες με τα χεράκια σου, για όλα τα Σαββατοκύριακα που είχες δουλειά και δεν μπορούσες να οργανώσεις εκδρομές», λέει η ίδια και τονίζει ότι όλες οι επιλογές στη ζωή έχουν ένα κόστος και κάθε επαγγελματική αλλαγή, «περιέχει διλήμματα, ρίσκο αλλά και πολλές θυσίες». Νιώθει τυχερή όμως που σε στιγμές σημαντικών αποφάσεων η οικογένειά της ήταν έτοιμη να τη στηρίξει.
«Χρειάζονται αλλαγές»
Η Ευρώπη συγκαταλέγεται στα μέρη του κόσμου που προσφέρουν στις γυναίκες τον μεγαλύτερο βαθμό ασφάλειας και ισότητας παγκοσμίως αναγνωρίζει, αλλά ακόμα «χρειάζονται βαθιές κοινωνικές αλλαγές κόντρα σε στερεότυπα και απαρχαιωμένες τακτικές». Τονίζει ότι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση είναι η πρόσφατη Ευρωπαϊκή Οδηγία που ενισχύει την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής για τους γονείς καθώς προβλέπονται μεγαλύτερες και καλύτερες γονικές άδειες, άδεια πατρότητας καθώς και το δικαίωμα να ζητεί κάποιος ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας.
Εχοντας ασχοληθεί με την ανθρωπιστική βοήθεια για τέσσερα χρόνια και γνωρίζοντας εις βάθος την κατάσταση σε χώρες του Τρίτου Κόσμου όπου γυναίκες παλεύουν ακόμα για βασικές ελευθερίες, οι σκέψεις της πάνε σε αυτά τα μέρη. «Για εμάς οι βασικές ελευθερίες μπορεί να θεωρούνται δεδομένες ή αυτονόητες, αλλά δυστυχώς δεν είναι παντού στον κόσμο. Ούτε η ελευθερία σκέψης και έκφρασης, ούτε η ασφάλεια και η σωματική ακεραιότητα, ούτε το δικαίωμα στην Παιδεία».
Για την ίδια φεμινισμός είναι «ίσα δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες», μας λέει. «Ανδρες και γυναίκες είμαστε διαφορετικοί. Ισότητα δεν είναι να γίνουμε ίδιοι. Ισότητα είναι οι διαφορές μας να μη γίνονται αιτία υποτίμησης». Η συμβουλή της σε μία νέα γυναίκα που ξεκινάει την επαγγελματική της σταδιοδρομία: «Μην αναρωτιέσαι “μπορώ να τα καταφέρω;”. Ναι, μπορείς! Συνέχισε να προσπαθείς ακόμα και εκεί όπου η ευκαιρία είναι δυσδιάκριτη. Οι φόβοι σου να γίνουν κινητήρια δύναμη και όχι εμπόδιο».
http://www.kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου