Τι είναι πολιτική και τι είναι τέχνη δύσκολα μπορεί να διαχωριστεί στα έργα της Sara Nabil. Η Αφγανή καλλιτέχνης —που ζει τώρα στη Γερμανία— επεξεργάζεται τη δική της εμπειρία καταπίεσης, απόδρασης και αναζήτησης ταυτότητας στο έργο της.
Μέσα από φωτογραφίες και παραστάσεις, απεικονίζει πώς οι γυναίκες στο Αφγανιστάν γίνονται θύματα συστηματικής καταπίεσης. Εξερευνά επίσης τρόπους για να ανακτήσει τον έλεγχο της ταυτότητάς τους.
Για τη νέα παράσταση στο Kunsthalle του Mannheim, η Sara Nabil ξεδιπλώνει μια καλλιτεχνική ριζοσπαστικότητα που είναι νέα για εκείνη: Σε μια παράσταση πριν ξεκινήσει η έκθεση, η καλλιτέχνις έκοψε εντελώς τα μακριά, μαύρα μαλλιά της μπροστά στο κοινό.
Έκοψε και ξέσπασε πριν ξυρίσει τελικά τα τελευταία κομμάτια. Αυτή η καλλιτεχνική διαμαρτυρία ήταν ένας τρόπος για να δείξει ο Nabil πώς το γυναικείο σώμα στο Αφγανιστάν γίνεται όλο και περισσότερο τόπος πολιτικών ιδεολογιών, πολιτιστικών συγκρούσεων και αγώνων εξουσίας – ακόμη περισσότερο από τότε που οι Ταλιμπάν ανέλαβαν ξανά την εξουσία το περασμένο καλοκαίρι. Εκεί, μια τέτοια δημόσια σκηνή της γυναικείας σωματικότητας είναι ταμπού.
Τα δικαιώματα των γυναικών στο Αφγανιστάν
Για τη Sara Nabil, η τέχνη είναι μια πράξη αυτοαπελευθέρωσης. “Στο Αφγανιστάν, έχουμε μια ισλαμική, πατριαρχική κοινωνία. Λόγω της ταυτότητάς μου ως γυναίκας, ήμουν πάντα καταπιεσμένη”, είπε στη DW. “Με το κούρεμα των μαλλιών μου, ανακτώ την ελευθερία πάνω στο σώμα μου. Πηγαίνω ενάντια στους κανόνες, τους νόμους και τους κανονισμούς που μου επιβλήθηκαν ως Αφγανή από τη θρησκεία, την κοινωνία και την κυβέρνηση”.
Κατά τη διάρκεια της παράστασης, κάλεσε το κοινό να δωρίσει τα δικά του μαλλιά, ως ένδειξη αλληλεγγύης προς τις γυναίκες στο Αφγανιστάν και όσες έχουν βιώσει την ίδια μοίρα.
Η παράσταση Kunsthalle Mannheim γυρίστηκε από τρεις διαφορετικούς καλλιτέχνες, με τα διαφορετικά βίντεο να ενσωματώνονται στην έκθεση, μαζί με τα μαλλιά του Nabil.
«Αυτό που είναι σημαντικό στο έργο της Sara Nabil είναι ότι υπάρχει μια επιλογή για δράση στην τέχνη, η οποία είναι ένας τρόπος για να διεκδικήσεις ξανά την ελευθερία πάνω στο σώμα σου», δήλωσε η επιμελήτρια της έκθεσης Christina Bergemann στη DW.
Όταν οι γυναίκες δεν μπορούν να καθορίσουν πώς φαίνεται το σώμα τους: μια φωτογραφία από την Αφγανή καλλιτέχνη Sara Nabil
Ο Ναμπίλ είδε μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στην Καμπούλ — και τράπηκε σε φυγή
Η Σάρα Ναμπίλ γεννήθηκε το 1994 στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν Καμπούλ και πήγε σχολείο μετά την ανατροπή του καθεστώτος των Ταλιμπάν το 2001.
Ως έφηβη, άρχισε να σπουδάζει μοντέρνα τέχνη στο Κέντρο Σύγχρονων Τεχνών Αφγανιστάν (CCAA). Το 2008 συμμετείχε σε έκθεση που παρουσιάστηκε και στη Γερμανία.
Στη συνέχεια σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Karwan στην Καμπούλ ξεκινώντας το 2013. Ακόμη και τότε, ως ακτιβίστρια και καλλιτέχνης για τα δικαιώματα των γυναικών, απειλήθηκε από τους Ταλιμπάν. Τον Δεκέμβριο του 2014, έγινε μάρτυρας μιας βομβιστικής επίθεσης αυτοκτονίας στο πανεπιστήμιο.
Ένας άντρας ανατινάχθηκε μπροστά της. Για τον Ναμπίλ, ήταν μια αποφασιστική καμπή: «Αυτή τη φορά επέζησα, αλλά την επόμενη θα πεθάνω», θυμάται σκεπτόμενη.
Λίγο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 2015, εκμεταλλεύτηκε μια πρόσκληση σε φοιτητικό συνέδριο στην Ολλανδία για να ζητήσει πολιτικό άσυλο στη Γερμανία. Από το 2016, σπουδάζει τέχνη στο Hochschule für Gestaltung (Πανεπιστήμιο Τέχνης και Σχεδιασμού) στο Όφενμπαχ.
Άνοιγμα διαλόγου μέσα από την τέχνη
Δεδομένου ότι μπόρεσε να λάβει βίζα, η απόδρασή της διαφέρει από τη φυγή πολλών άλλων ανθρώπων από τη χώρα τους, είπε ο Nabil. Αλλά μοιράζεται την εμπειρία της εξορίας με εκατομμύρια ανθρώπους που διώκονται λόγω της θρησκείας ή της πολιτικής τους στάσης.
Ακόμα δεν έχει συμβιβαστεί με τη φυγή της, λέει η νεαρή καλλιτέχνις, προσθέτοντας ότι νιώθει ότι ζει ανάμεσα σε δύο κόσμους. Επίσης αναρωτιέται συνεχώς: Πώς θα υποδεχτούν την τέχνη μου στο Αφγανιστάν; Λέει ότι δεν την καταλαβαίνουν πάντα εκεί.
Κάποια πράγματα φαίνονται συγκλονιστικά για την αφγανική κοινωνία, λέει. “Αλλά αυτό θέλω. Θέλω να πω κάτι δυνατό που κάνει τη διαφορά και ανοίγει νέους διαλόγους”.
Η Sara Nabil διαδίδει επίσης το μήνυμά της μέσω των social media.
Στο Instagram, δημοσίευσε ένα βίντεο μπροστά από τα κεντρικά γραφεία των Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη στις 8 Μαρτίου για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας. Σε αυτό, φωνάζει στην κάμερα για δυόμισι λεπτά, εμφανώς ζορίζοντας στο τέλος. «Αυτή είναι μια κραυγή για επιβίωση, αντίσταση, ισότητα και απελευθέρωση από όλα τα κοινωνικά και πολιτικά δεσμά», γράφει ο Nabil στην ανάρτηση.
Απογοητευμένος από την καταστροφή της καλλιτεχνικής σφαίρας στο Αφγανιστάν
«Είναι πολύ οδυνηρό για μένα που αυτή τη στιγμή η τέχνη δεν λαμβάνει χώρα στο Αφγανιστάν», είπε ο καλλιτέχνης στη DW. Όλα όσα έχουν δημιουργηθεί στον χώρο της τέχνης τα τελευταία 20 χρόνια έχουν καταστραφεί από τους Ταλιμπάν, λέει.
Οι Ταλιμπάν διέταξαν το κλείσιμο των σχολείων για κορίτσια: Μαθητές στην Καμπούλ τον Μάρτιο του 2022
Για παράδειγμα, έργα τέχνης γκράφιτι σε δημόσιους χώρους έχουν ζωγραφιστεί με προτάσεις από το Κοράνι. Στο Εθνικό Ινστιτούτο Μουσικής του Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν κατέστρεψαν όργανα και συνέλαβαν καλλιτέχνες. Οι φίλοι της Σάρα Ναμπίλ έχουν επίσης συλληφθεί. Η οικογένειά της χρειάστηκε να καταφύγει στη Γερμανία αφού απειλήθηκε από τους Ταλιμπάν λόγω του ακτιβισμού της Σάρα.
Είναι τρομακτικό πώς οι γυναίκες και τα κορίτσια στερούνται την ταυτότητά τους, λέει ο Nabil. Ασχολείται με αυτό το θέμα στη σειρά φωτογραφιών της “Power”, που παρουσιάζεται στο Kunsthalle Mannheim. Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες επικεντρώνονται σε ένα πρόσωπο που δεν αναγνωρίζεται.
«Η Σάρα Ναμπίλ χρησιμοποιεί διάφορες, εν μέρει πλασματικές μορφές κάλυψης ολόκληρου του προσώπου για να απεικονίσει ότι οι Ταλιμπάν χρησιμοποιούν σκόπιμα κανονισμούς για το ντύσιμο και τη συμπεριφορά για να καταπιέσουν γυναίκες και κορίτσια στη φονταμενταλιστική τους ερμηνεία του νόμου της Σαρία», λέει η Christina Bergemann, επιμελήτρια της έκθεσης.
Υποστήριξη της εκπαίδευσης κοριτσιών και γυναικών
Ο Nabil είπε ότι το πέπλο εμποδίζει τις γυναίκες να μπορούν να αντιλαμβάνονται και να διαμορφώνουν σωστά το περιβάλλον τους. Έτσι, λίγο πολύ θα αποκλείονταν από τη δημόσια σφαίρα.
Ο Nabil δεν έχει στόχο να επικρίνει τη μαντίλα ή αυτούς που αποφασίζουν να καλύψουν τα μαλλιά τους. Ωστόσο, καταγγέλλει τον καταπιεστικό μηχανισμό του ολοπρόσωπου πέπλου και τις δομές εξουσίας που συνδέονται με αυτό.
Η τελευταία εικόνα της σειράς φωτογραφιών της “Power” είναι εντελώς μαύρη. δεν μπορείς να δεις τίποτα. “Αυτό οραματίζονται οι Ταλιμπάν για τις γυναίκες. Η γυναίκα έχει εξαφανιστεί εντελώς”, λέει ο Nabil.
Το έργο του Ναμπίλ εκτείνεται πολύ πέρα από την τέχνη. Για να βοηθήσει τα κορίτσια στο Αφγανιστάν με συγκεκριμένο τρόπο, έχει ιδρύσει ένα διαδικτυακό πρόγραμμα για μαθήτριες που ονομάζεται E-School Afghanistan. Με το πρόγραμμα, θέλει να διασφαλίσει ότι τουλάχιστον μερικά Αφγανά κορίτσια λαμβάνουν εκπαίδευση. Οι Ταλιμπάν έχουν απαγορεύσει στα κορίτσια να πηγαίνουν στο σχολείο πέρα από την έκτη τάξη, παρά τις ανακοινώσεις για το αντίθετο όταν πήραν την εξουσία από τη χώρα.
Η έκθεση «Sara Nabil» διαρκεί έως τις 28 Αυγούστου 2022 στο Kunsthalle Mannheim και είναι ανοιχτή στο κοινό δωρεάν.
Αυτό το άρθρο γράφτηκε αρχικά στα γερμανικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου