Η 10η Δεκεμβρίου, από το 1948 έχει οριστεί ως η ημερομηνία υιοθέτησης από τον ΟΗΕ της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, και ως η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Παρά τα μεγάλα βήματα που έχουν γίνει προς τα εμπρός από τότε, δυστυχώς, υπάρχουν ακόμα πολλές αφορμές για θυμόμαστε ότι στην πραγματικότητα, σε πολλά μέρη του πλανήτη, αρκετά από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα δεν θεωρήθηκαν ποτέ δεδομένα.
Η εμπορία ανθρώπων, η εργασιακή εκμετάλλευση, η φτώχεια, η πείνα, η θανατική ποινή, οι διακρίσεις με βάση το φύλο, τη φυλή και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, δεν αποτελούν κάποια δυσάρεστη, μακρινή ανάμνηση, αλλά ακόμα και στις πιο αναπτυγμένες των κοινωνιών μας, αποτελούν σημαντικό κομμάτι της πραγματικότητας.
Στην παραπάνω εικόνα, συμβάλλει, μεταξύ άλλων και το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται καν τα βασικά τους δικαιώματα. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 90% δεν μπορεί να αναφέρει πάνω από τρία από το σύνολο των τριάντα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αναφέρονται στην Οικουμενική Διακήρυξη του 1948.
Όταν δεν γνωρίζεις τα δικαιώματά σου, είναι λογικό να μην μπορείς να τα διεκδικήσεις. Είναι και αυτός ένας λόγος να αντλούμε έμπνευση από μεγάλες μορφές της ανθρώπινης ιστορίας, ανθρώπους οι οποίοι έδωσαν τον δικό τους μεγάλο αγώνα, βάζοντας τα θεμέλια για την εξασφάλιση πολλών από τα δικαιώματα που έχουμε σήμερα, ακόμα και αν τα αγνοούμε.
Με αφορμή τη σημερινή ημέρα, αποφάσισα να "αφήσω να μιλήσουν" τέσσερις εμβληματικές μορφές που με τα λόγια και τα έργα τους, "συνέταξαν" τον χάρτη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων:
Γκάντι
Ένας από τους μεγαλύτερους υπέρμαχους της ειρηνικής αντίστασης στην καταπίεση ήταν ο Μοχάντας Καραμτσάντ Γκάντι, ο οποίος περιέγραφε τη μη βία ως τη “μεγαλύτερη δύναμη που που έχει στη διάθεσή της η ανθρωπότητα" και έλεγε για αυτή: "Είναι πιο δυνατή και από το πιο ισχυρό όπλο καταστροφής που κατασκεύασε ο άνθρωπος”.
Ο μεγάλος πολιτικός και πνευματικός ηγέτης του 20ου αιώνα τιμάται στην Ινδία ως ο πατέρας του έθνους, καθώς υπήρξε πρωτοπόρος στην εφαρμογή της αρχής Σατιάγκρα- της αντίστασης στην τυραννία με τη μαζική, μη βίαιη ανυπακοή των πολιτών.
Με βάση αυτή τη βασική αρχή και στόχο την απελευθέρωση της Ινδίας, ο Γκάντι προχώρησε σε πολλές εκστρατείες για τη διεύρυνση των δικαιωμάτων των γυναικών, την ανακούφιση των φτωχών, την εξάλειψη του άδικου συστήματος των καστών, την οικοδόμηση θρησκευτικής και εθνικής αρμονίας.
Παρόλο που φυλακιζόταν συχνά για τη δράση του, ο Γκάντι πέτυχε τον σκοπό του όταν η Ινδία κέρδισε την ανεξαρτησία της από την Βρετανία, το 1947. Ο Γκάντι έγινε γνωστός με την προσωνυμία Μαχάτμα, λόγω του πνευματικού και ηθικού του αναστήματος, η οποία στα σανσκριτικά σημαίνει “μεγάλη ψυχή”.
Μαντέλα
Μια ακόμη αναγνωρισμένη προσωπικότητα προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποτελεί ο Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος ενέπνευσε με την αφοσίωση του στις ελευθερίες του λαού του, πολλούς υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο.
Ο Μαντέλα γεννήθηκε το 1918 και έφυγε από τη ζωή στις 5 Δεκεμβρίου 2013, σε ηλικία 95 ετών, στο σπίτι του στο Γιοχάνεσμπουργκ. Την ίδια μέρα, ο πλανήτης έχασε μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες στην ιστορία. Πίσω του, άφησε τεράστια την κληρονομιά του, για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Ηγέτης της αντίστασης στο απαρτχάιντ και στις φυλετικές διακρίσεις, πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, τιμημένος με το Νόμπελ Ειρήνης, μεγάλος φιλάνθρωπος και ακούραστος πρεσβευτής της ελευθερίας, ο αγαπημένος Μαντίμπα των Νοτιοαφρικανών, οδήγησε τη χώρα του πέρα από την "εποχή της ντροπής", κερδίζοντας διεθνή αναγνώριση για την προάσπιση εθνικής και διεθνούς συμφιλίωσης.
Κατά τη διάρκεια της δίκης του για τις ενέργειες του, την εποχή του απαρτχάιντ, διακήρυξε: “Πάλεψα ενάντια στην κυριαρχία των λευκών, πάλεψα και ενάντια στην κυριαρχία των μαύρων. Αυτό που επιθυμώ είναι μια ελεύθερη και δημοκρατική κοινωνία, όπου όλοι οι άνθρωποι συμβιώνουν αρμονικά με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό το οποίο ελπίζω να ζήσω, αλλά εάν χρειαστεί, είναι ένα ιδανικό για το οποίο είμαι προετοιμασμένος να πεθάνω”.
Μάρτιν Λούθερ Κινγκ
Ο νεότερος Μάρτιν Λούθερ Κινγκ αποτελεί έναν από τους πιο γνωστούς υπέρμαχους της μη βίαιης κοινωνικής αλλαγής τον 20ο αιώνα. Γεννημένος στην Ατλάντα της Τζόρτζια το 1929, βίωσε από μικρός τον ρατσισμό και τις διακρίσεις με βάση το χρώμα.
Το 1955 μαζί με άλλους ακτιβιστές πολιτικών δικαιωμάτων συνελήφθησαν στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα., ως οι πρωτεργάτες ενός μποϋκοτάζ εναντίον της εταιρείας συγκοινωνιών, η οποία επέβαλλε στους μαύρους επιβάτες της να παραχωρούν τις θέσεις τους στους λευκούς και οι ίδιοι να στέκονται όρθιοι ή να κάθονται στο πίσω μέρος των λεωφορείων.
Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που ακολούθησε, ο ΜΛΚ έδωσε πολλές ομιλίες, οργανώνοντας παράλληλα μη βίαιες διαμαρτυρίες και μαζικές διαδηλώσεις, προκειμένου να εστιάσει στις φυλετικές διακρίσεις για να γίνει έκδηλη η ανάγκη θέσπισης μιας νομοθεσίας πολιτικών δικαιωμάτων για την προστασία των δικαιωμάτων των Αφροαμερικανών.
Το κίνημα που ενέπνευσε ο Κινγκ ήταν τόσο δυνατό ώστε το 1964 το Κογκρέσο θέσπισε τον Νόμο περί Πολιτικών Δικαιωμάτων. Η ζωή και το έργο του συμβολίζουν, σήμερα, την πάλη για ισότητα και κατάργηση των διακρίσεων. Στην ιστορία έχει μείνει η ομιλία του, στις 28 Αυγούστου το 1963, "I have a dream", με την οποία καλούσε για το τέλος του ρατσισμού στις ΗΠΑ.
Ελέανορ Ρούζβελτ
Κινητήρια δύναμη πίσω από την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υπήρξε ως πρόεδρος και μέλος της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η Ελέανορ Ρούζβελτ, σύζυγος του Φράνκλιν Ρούζβελτ, η οποία οποία προήγαγε μέσω του αγώνα της, ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες, τους Αφροαμερικανούς και για τους εργαζομένους την εποχή της μεγάλης οικονομικής ύφεσης.
Μεταξύ άλλων, η Ρούζβελτ υποστήριξε δημόσια τη Μαριάν Άντερσον όταν το 1939, απαγορεύτηκε στη μαύρη καλλιτέχνη να τραγουδήσει στο Κονστιτιούσον Χολ της Ουάσινγκτον εξαιτίας του χρώματός της. Όταν είδε ότι η απόφαση δεν άλλαζε, η Ρούζβελτ φρόντισε ώστε η Άντερσον να τραγουδήσει στο Λίνκολν Μεμόριαλ, δημιουργώντας μια εικόνα έμπνευσης.
Η κληρονομιά των λόγων και των έργων της κάνει έντονη την παρουσία της στα συντάγματα πολυάριθμων χωρών και στη διεθνώς εξελισσόμενη διεθνή νομολογία που τώρα προστατεύει τα δικαιώματα των ανδρών και των γυναικών σε όλο τον κόσμο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν, την αποκάλεσε "πρώτη κυρία του κόσμου", για τους αγώνες της υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου