Ευάλωτες ομάδες ανθρώπων ανά τον κόσμο, τις οποίες οι διακινητές είναι πολύ εύκολο να στρατολογήσουν, να εξαπατήσουν και να σύρουν στην εκμετάλλευση, την πορνεία. Αυτή είναι η εμπορία προσώπων. Όταν οι διακινητές εκμεταλλεύονται και καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν σέβονται τον συνάνθρωπό τους. Αυτοί είναι οι θύτες, άνθρωποι σκληροί. Τα περιστατικά και τα θύματα στον κόσμο εκατομμύρια. Αρκετά από αυτά συμβαίνουν και στην Κύπρο. Σήμερα στη χώρα μας υπάρχει ζήτηση για νύφες. Αυτή την κατηγορία «εξυπηρετούν» κυρίως σήμερα οι διακινητές. Παρ’ όλα αυτά, το Γραφείο Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων της Αστυνομίας, με υπεύθυνη την υπαστυνόμο κ. Ρίτα Σούπερμαν, καταφέρνει συνεχή κτυπήματα στα κυκλώματα διακίνησης προσώπων, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται με διάφορους τρόπους δίπλα απο τα θύματα, συνήθως γυναίκες, οι οποίες πέφτουν συνεχώς σε παγίδες. Χαρακτηριστικό των βημάτων προόδου που γίνονται είναι οι ποινικές καταδίκες των τελευταίων χρόνων. (9 ποινικές καταδίκες το 2014 και 31 το 2015). Πρακτικές οι οποίες είναι άξιες συγχαρητηρίων και παραδείγματα προς μίμηση. Γι’ αυτό εξάλλου, η Ρίτα Σούπερμαν βραβεύτηκε από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ με τον τίτλο «Trafficking in Persons 2016 Hero», ένα τίτλο – πρόκληση, όπως λέει η ίδια, αφού διάκριση θα είναι αν καταφέρει μαζί με το Γραφείο της να τον κρατήσει. Την ίδια ώρα, σε συνέντευξή της στην «Αλήθεια» ευχαριστεί τους συναδέλφους της για τις άοκνες και συνεχής προσπάθειες που καταβάλλουν καθημερινά, πολλές φορές εκτός ωραρίων και αφιλοκερδώς, για να βγάλουν εις πέρας το έργο τους και να απελευθερώσουν από τον Γολγοθά τους εκατοντάδες θύματα.
Ερ. Τι είναι η εμπορία προσώπων, ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της και σε ποιες κατηγορίες διαχωρίζεται;
Απ. Η εμπορία είναι οργανωμένο έγκλημα το οποίο έχει ποινικοποιηθεί σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου και είναι συνδεδεμένη με την παράνομη μετανάστευση, με τις διακρίσεις των φύλων, την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων κτλ. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν ευάλωτες ομάδες ανθρώπων ανά τον κόσμο τις οποίες οι διακινητές είναι πολύ εύκολο να στρατολογήσουν και να εξαπατήσουν και να σύρουν στην εκμετάλλευση, την πορνεία. Φτωχές, ευάλωτες κοπέλες με οικογενειακά προβλήματα, που μεγαλώνουν σε ορφανοτροφεία, κοπέλες που μπορεί να έχουν κάποιου είδους νοητική στέρηση, είναι εύκολο να εξαπατηθούν και να στραφούν στην πορνεία. Μία άλλη κατηγορία είναι η εκμετάλλευση στην εργασία, άνθρωποι δηλαδή που ζητούν ένα καλύτερο μέλλον σε μια άλλη χώρα και ξαφνικά επιτήδειοι βγάζουν λεφτά από την δουλειά αυτών των ατόμων. Άλλη κατηγορία είναι η επαιτεία, δηλαδή άτομα που ζητιανεύουν ή πωλούν μικροαντικείμενα. Τα λεφτά που μαζεύουν αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι για δικό τους λογαριασμό αλλά κάποιος άλλος τους εκμεταλλεύεται. Στην Κύπρο, μία μορφή που αναπτύσσεται ραγδαία είναι η εκμετάλλευση γυναικών με σκοπό τον εικονικό γάμο. Οι διακινητές φέρνουν κοπέλες με την υπόσχεση ενός πολύ μικρού ποσού για να παντρευτούν με άτομα από τρίτες χώρες. Αργότερα, οι γυναίκες βλέπουν ότι οι υποσχέσεις που τους είχαν δοθεί δεν είναι αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα και αντιδρούν με αποτέλεσμα να τις κλειδώνουν, να ασκούν βία πάνω τους κτλ. Γενικά, η εμπορία προσώπων είναι η εκμετάλλευση του ανθρώπου σε όλες τις μορφές χωρίς τη θέλησή του.
Ερ. Υπάρχει η αντίληψη ότι θύματα εμπορίας είναι ως επί το πλείστον άτομα από τρίτες χώρες. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Απ. Τα περισσότερα θύματα είναι γυναίκες αλλά από ευρωπαϊκές χώρες, συνήθως γυναίκες τσιγκάνες από Ρουμανία και Βουλγαρία.
Ερ. Τα ποσοστά εμπορίας προσώπων αυξάνονται συνεχώς στην Ευρώπη. Υπάρχει έξαρση του φαινομένου σε συγκεκριμένες κατηγορίες;
Απ. Τα θύματα εμπορίας είναι εκατομμύρια. Η έξαρση δεν μειώνεται σε μία κατηγορία και αυξάνεται σε άλλη. Αυτό εξαρτάται από την ζήτηση που υπάρχει σε κάθε χώρα. Για παράδειγμα στην Κύπρο αυτή τη στιγμή έχουμε ζήτηση για νύφες. Στην χώρα μας έχουμε πολλούς αλλοδαπούς από τρίτες χώρες, είτε σαν φοιτητές, είτε σαν εργάτες είτε σαν παράνομους μετανάστες, οι οποίοι αυτό που αναζητούν είναι παραμονή στην Κύπρο αλλά περισσότερο μία μετάβαση τους σε ευρωπαϊκές χώρες. Στην προσπάθεια τους για μία καλύτερη ζωή προσπαθούν να κάνουν τα πάντα για να μην επιστρέψουν στην φτώχεια της χώρας τους. Έτσι, τα κυκλώματα εκμεταλλεύονται τη ζήτηση για Ευρωπαίες γυναίκες να βγάλουν λεφτά. Οι γαμπροί πληρώνουν πάρα πολλά λεφτά στους διακινητές, οι οποίοι πολλές φορές δεν πληρώνουν καν την κοπέλα. Την ίδια ώρα, πάντα υπάρχει ζήτηση για σεξ, για φθηνό εργατικό δυναμικό, για μωρά. Η δυσκολία μεγάλου αριθμού ζευγαριού για τεκνοποίηση, δημιουργεί την ανάγκη απόκτησης παιδιού και έτσι διαπιστώνεται η εκμετάλλευση εγκύων γυναικών που τις φέρνουν για να πωλήσουν τα μωρά. Τέτοια περιστατικά υπάρχουν και στην Κύπρο και τα έχουμε εντοπίσει σε συνεργασία με τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας. Συγκεκριμένα, μέσα στη διαδικασία για νομιμοποίηση της υιοθεσίας, οι λειτουργοί αντιλήφθηκαν ότι η ιστορία που τέθηκαν ενώπιον τους ήταν ψεύτικη. Το Γραφείο μας προβαίνοντας σε συνεντεύξεις με αυτές τις κοπέλες, αντιλήφθηκε ότι μας παρουσίαζαν μια ολότελα ψεύτικη ιστορία. Έτσι, ερχόμενοι σε επαφή με τις βουλγάρικες αρχές, μας ενημέρωσαν ότι γνωρίζουν τις κοπέλες και πολλές φορές τα κυκλώματα. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν μπορέσαμε να εξασφαλίσουμε την ανάλογη μαρτυρία εναντίον τους. Και αυτό επειδή οι γονείς στην επιθυμία τους και στην ανάγκη απόκτησης παιδιού είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν τα πάντα και έτσι δεν λένε ότι διέπραξαν ποινικό αδίκημα. Χωρίς αυτή την μαρτυρία, για εμάς είναι δύσκολο να φθάσουμε στην άκρη του νήματος εκτός αν μιλήσουν οι μητέρες και αυτή είναι η προσπάθεια μας.
Ερ. Πώς το κράτος προστατεύει και βοηθά ένα θύμα εμπορίας για επανένταξη του στην κοινωνία; Γίνονται καταγγελίες από τα ίδια τα θύματα;
Απ. Υπάρχουν περιπτώσεις που τα θύματα φοβούνται και δεν κάνουν καταγγελίες. Ωστόσο υπάρχουν κοπέλες που τολμούν. Για παράδειγμα, υπήρχαν περιπτώσεις που γυναίκες έστελναν μηνύματα σε γνωστούς τους, τους έλεγαν τι έβλεπαν απέναντί τους και έτσι της εντοπίζαμε.
Όσον αφορά την προστασία τους, εφόσον αναγνωριστούν ως θύματα εμπορίας από την αστυνομία, αναλαμβάνουν δράση οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας. Οι γυναίκες θύματα διαμένουν σε κρατικό καταφύγιο για ένα μήνα όπου τους δίνεται η προθεσμία περίσκεψης. Σύμφωνα με το νόμο, το κάθε θύμα έχει δικαίωμα να σκεφτεί συνειδητά κατά πόσο θέλει να συνεργαστεί με την αστυνομία σε ποινική διαδικασία. Στο καταφύγιο καλύπτονται οι βασικές τους ανάγκες και όταν αποφασίσουν να συνεργαστούν, έχουν δικαίωμα στην εργασία, πρόσβαση σε διάφορα προγράμματα του κράτους, δημόσιο βοήθημα και ανανεώνεται η παραμονή τους μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση. Όταν η υπόθεση εκδικαστεί, η αστυνομία και οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας προβαίνει σε αξιολόγηση κινδύνου κατά πόσο ενδείκνυται να επιστρέψει το θύμα πίσω στην χώρα του ή να μην θέλει για οποιουσδήποτε λόγους. Σε αυτή την περίπτωση, γίνεται αίτημα στον υπουργό Εσωτερικών για να δώσει άδεια για ανθρωπιστικούς λόγους.
Ερ. Ποια είναι η εικόνα των εικονικών γάμων στην Κύπρο;
Απ. Δεν είμαστε σε θέση να διερευνήσουμε όλες τις περιπτώσεις και όλες τις υποθέσεις. Αν γίνει όμως μία έρευνα στα δημαρχεία για να δούμε πόσοι είναι αυτοί οι γάμοι ατόμων τρίτων χωρών με κοπέλες από Ρουμανία και Βουλγαρία, θα δούμε ότι οι αριθμοί είναι πολύ μεγάλοι. Συγκεκριμένα, η πρεσβεία της Ρουμανίας μας είχε ενημερώσει ότι συγκεκριμένο δημαρχείο σε συγκεκριμένο μήνα είχε τελέσει 400 γάμους μεταξύ Ρουμάνων γυναικών και υπηκόων τρίτων χωρών.
Ερ. Άρα υπάρχουν ευθύνες και στα δημαρχεία; Ποιος είναι ο έλεγχος και ο συντονισμός που γίνεται με την Τοπική Αυτοδιοίκηση;
Απ. Οπωσδήποτε έχουν ευθύνη τα δημαρχεία. Αυτό το θέμα βρίσκεται σήμερα ενώπιον των αρμόδιων υπουργείων. Την Παρασκευή υπήρξε σχετική σύσκεψη στο υπουργείο Εσωτερικών και έχουν αρχίσει να μελετούνται τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου. Μπήκε το νερό στο αυλάκι και ελπίζω να φθάσουμε σε αποτελεσματικές αποφάσεις.
Ερ. Πώς θα σκιαγραφούσατε το προφίλ του θύτη;
Απ. Θύτης μπορεί να είναι οποιοσδήποτε. Χαρακτηριστικό του είναι ότι δεν σέβεται τον συνάνθρωπο του, είναι άνθρωπος που δεν τον νοιάζει να καταπατήσει δικαιώματα, συνήθως έχει εναντίον του ποινικές υποθέσεις, είναι άνθρωπος χωρίς μόρφωση, είναι ένας άνθρωπος σκληρός. Παρ’ όλα αυτά σήμερα έχουμε αύξηση των γυναικών θυτών. Οι γυναίκες αντίθετα με τους άνδρες, δεν είναι επιθετικές προς το θύμα, δεν ασκούν βία. Παρουσιάζονται ως προστάτες των συμφερόντων των θυμάτων, παρουσιάζονται ως φίλες, αρωγοί, βοηθοί. Είχαμε αρκετές υποθέσεις όπου τα θύματα δίσταζα να καταγγείλουν τη διακινήτρια γιατί τους συμπεριφέρθηκε πολύ καλά, τις βοήθησε να βρουν σπίτι. Τα θύματα δεν μπορούσαν να αντιληφθούν ότι αυτή η συμπεριφορά είχε ένα σκοπό, να τις εκμεταλλευτεί.
Ερ. Τι είναι αυτό που πρέπει να γίνει για αποτελεσματική καταπολέμηση του φαινομένου ή αυτό που πρέπει να εμπεδωθεί στον κόσμο;
Απ. Υπάρχει κόσμος που δεν ξέρει τι είναι η εμπορία προσώπων και είναι καλό να γνωρίζει, πρώτα για να αποκτά συνείδηση και μετά για να μην αποφεύγει και να αναφέρει πληροφορίες στην αστυνομία. Αυτό έχει να κάνει με την εκπαίδευση, τις αντιλήψεις, τον ρατσισμό. Την ίδια ώρα πρέπει να βελτιωθεί ο συντονισμός των υπηρεσιών που έχουν να κάνουν με την εμπορία. Πρέπει να γίνουμε πιο γρήγοροι και πιο αποτελεσματικοί.
Ερ. Στην Κύπρο βρίσκεται σε εξέλιξη η πρώτη αστική αγωγή θύματος σωματεμπορίου. Πώς λήφθηκε η απόφαση για αγωγή και πως εσείς συμβάλλετε σε αυτή την διαδικασία;
Απ. Κοπέλες από τη Δομινικανή Δημοκρατία επιθυμούσαν να δουλέψουν στην Ισπανία. Τα κυκλώματα τις προσέλκυσαν και τις έφεραν στην Κύπρο λέγοντας τους ότι πρώτα θα της έπαιρναν στην Κύπρο και ακολούθως θα την πήγαιναν στην Ισπανία με το τρένο. Εδώ φαίνεται και το μορφωτικό επίπεδο των γυναικών το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την εκμετάλλευση τους. Όταν ήρθαν στην Κύπρο, οι διακινητές έριξαν τις γυναίκες σε καμπαρέ χωρίς έλεος. Αυτή η κοπέλα που κάνει σήμερα την αγωγή, κατάφερε με τη βοήθεια ενός άλλου θύματος μιας κοπέλας από την Κολομβία να απελευθερωθεί. Είχαν βρεθεί σε δισκοθήκη, όπου η κοπέλα που κάνει την αγωγή ήταν μαζί με πελάτη και η Κολομβιανή της είπε ότι θα την βοηθούσε. Έτσι κατάφερε και έβγαλε από το καμπαρέ τις δύο κοπέλες. Αυτή ήταν η πρώτη δίκη που διεξήχθη. Το Κακουργιοδικείο κήρυξε τα θύματα αναξιόπιστα και οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν, κατ’ εμένα πολύ κακώς. Αν διαβαστεί σήμερα, μετά από χρόνια η απόφαση, μπορεί κάποιος να δει ότι λείπει αρκετή γνώση στο τι συνιστά την εμπορία. Αν κερδηθεί η αγωγή, θα είναι ένας άθλος λόγω της αθώωσης των κατηγορουμένων στην ποινική υπόθεση. Προσωπικά στην αγωγή ήμουν η πρώτη μάρτυρας
Ερ. Πρόσφατα βραβευθήκατε από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ με τον τίτλο «Trafficking in Persons 2016 Hero». Τι είναι αυτό για το οποίο εσείς και η Αστυνομία Κύπρου ξεχωρίσατε;
Απ. Οι πρεσβείες ανά τον κόσμο στις 188 χώρες που αξιολογούνται από το αμερικανικό ΥΠΕΞ εισηγούνται πρόσωπα ικανά για να λάβουν αυτό τον τίτλο. Αφορμή για εισήγηση του προσώπου μου ήταν κάποιες παλιές ιστορίες που όντως σώσαμε πραγματικά κάποια θύματα. Σε εκείνες τις περιπτώσεις είχα υπερβεί τα καθήκοντα μου για να σώσω αυτούς τους ανθρώπους. Άλλος ένας λόγος που έλαβα αυτή το βραβείο, όπως αναφέρεται στην έκθεση των ΗΠΑ, ήταν η ανάπτυξη του Γραφείου κάτω από την επιτυχή μου διοίκηση και η πολύ καλή συνεργασία με τους ΜΚΟ. Ήταν επίσης η ανθρωπιστική προσέγγιση που προσπάθησα και προσπαθώ να εμπεδώσω στους αστυνομικούς του γραφείου για το πώς χειρίζεσαι ένα θύμα. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να έρθει εδώ ένα θύμα στις 11 το πρωί και να του πω ότι στις 15.00 σχολνάω και θα σε δω αύριο. Θα έρθει εδώ στις 11 και θα μείνω μαζί του όσο χρειάζεται. Χρειάζεται επιμονή και υπομονή. Ένα θύμα όταν θα έρθει εδώ δεν θα μας πει την αλήθεια. Η κοπέλα που είναι σήμερα εδώ, πηγαινοέρχεται για τρεις μέρες, έχει τους ενδοιασμούς της αν θα μιλήσει γιατί φοβάται για την οικογένεια της στην χώρα της. Εμείς όμως ξέρουμε ότι είναι θύμα. Αυτή την κοπέλα την πωλούσαν. Σκεφτόμαστε πως θα χειριστούμε αυτή την φοβία, δεν την διώχνουμε επειδή δεν μιλά. Κατανοούμε ότι αυτή η γυναίκα ήταν πάμφτωχη, ήρθε στη χώρα μας για να δουλέψει και κάποιος την εκμεταλλεύτηκε και αυτή δεν είχε την κοινωνική μόρφωση ή δεν ανέπτυξε τόσο τις ικανότητές της για να αντιληφθεί ότι κάποιος είναι εύκολο να την εκμεταλλευτεί. Αυτή η προσέγγιση είναι που νομίζω ότι οδήγησε στη βράβευση μου και κατ’ επέκταση στην καλή δουλειά του γραφείου μου.
http://alfanews.com.cy/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου